ΔΟΡΑ ΣΤΡΑΤΟΥ

 

                  

1903-1988

Τμήμα 5/ 81

H Δόρα Στράτου και η οικογένειά της

Μια επίσκεψη στην Αθήνα συμπεριλαμβάνει μεταξύ άλλων, επίσκεψη στα μουσεία, ανάβαση στην Ακρόπολη και μια βραδιά κάτω από τα άστρα στο 'Χοροθέατρο Δόρα Στράτου΄ στο λόφο Φιλοπάππου. Στα μουσεία θα δεις και τις περικεφαλαίες των στρατιωτών και θα θυμηθείς τους πολέμους. Αφού θα θαυμάσεις την Ακρόπολη του Περικλή θα θυμηθείς τα μετέπειτα δικαστήρια.  Στο Χοροθέατρο της Δόρας Στράτου θα απολαύσεις μια  βραδιά με χορούς από όλη την Ελλάδα. Είναι το συγκρότημα που δημιούργησε η Δόρα Στράτου στα πενήντα της χρόνια  με  το  πάθος μιας έφηβης. Κι όμως, ο Εθνικός Διχασμός για την Δόρα Στράτου και την οικογένειά της είχε άμεσο αντίκτυπο. Εκτέλεσαν τον πατέρα της, δήμευσαν την περιουσία τους και αναγκάστηκαν να ξενιτευτούν προκειμένου να σωθούν από την ταπείνωση αλλά και να ζήσουν. 

Η Δόρα Στράτου και ο μικρότερος αδελφός της δεν είχαν λόγο να αγαπάνε την Ελλάδα. Ήταν 19 χρονών όταν ο πατέρας της και Βουλευτής Νικόλαος Στράτος εκτελέστηκε για έσχατη προδοσία στη δίκη των "έξι".  

Κατασχέθηκαν τα περιουσιακά  στοιχεία  της οικογένειας και η Δόρα, ο αδελφός της και η μητέρα τους έζησαν στο εξωτερικό. Ο Ανδρέας επέστρεψε στην Ελλάδα το 1927 και εκλέχτηκε μέλος της Βουλής το 1932. Τον ίδιο χρόνο επέστρεψε η μητέρα του και η Δόρα.

Η Δόρα εργάστηκε στο θέατρο μέχρι που της μπήκε η ιδέα της δημιουργίας ενός συγκροτήματος με  παραδοσιακούς χορούς.  

Η ζωή της

Η Δόρα γεννήθηκε 18 Νοεμβρίου το 1903 στην Αθήνα. Έζησε επί της οδού Υπατίας σε ένα μικρό δρομάκι μεταξύ Μητροπόλεως και Απόλλωνος. Το σπίτι ήταν δίπλα στην Ερμού και κοντά στο Παλάτι το οποίο βρισκόταν στην πλατεία Συντάγματος.  Μπορούσε δηλαδή να περπατήσει μέχρι την Σταδίου που βρισκόταν η Παλιά Βουλή για να δει τον πατέρα της. Μεγάλωσε σε μεγαλοαστικό περιβάλλον με πολλές επιρροές από κλασσικά θεατρικά έργα αλλά και από τους μεγάλους χορούς των Ανακτόρων και Πρεσβειών. 

Ο πατέρας της Δόρας, ο Νικόλαος Στράτος, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1872 με καταγωγή από την Αιτωλοακαρνανία. Ο παππούς του Νικόλαου Στράτου, ο Νικόλαος Στράτος, είχε λάβει μέρος στην Επανάσταση του 1821, ενώ επί Καποδίστρια είχε διατελέσει στρατηγός και επί Όθωνα διετέλεσε γερουσιαστής. Ενώ ο γιος του, ο Ανδρέας Στράτος ήταν υποστράτηγος και βουλευτής στην Αιτωλοακαρνανία. (1) 

Ο Νικόλαος σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά ήθελε να ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του. Το 1902 πρωτοεκλέχτηκε βουλευτής Βάλτου και αργότερα έβαζε υποψηφιότητα στην  Αιτωλοακαρνανία. Επανεκλεγόταν συνεχώς έως και το 1920.

Η οικογένεια Στράτου ήταν μουσικόφιλοι. Ο πατέρας της Δόρας έπαιζε πιάνο ενώ η μητέρα της, η Μαρία Κορομηλά (κόρη του θεατρικού συγγραφέα Δημητρίου Κορομηλά)  ήταν επιτυχημένη σοπράνο.  Η Δόρα και ο Ανδρέας κληρονόμησαν την αγάπη τους για μουσική. Αργότερα η Δόρα είχε πει ότι ήθελε να γίνει ηθοποιός αλλά οι γονείς της  δεν την άφησαν. 

Η Δόρα  σπούδασε πιάνο, τραγούδι, χορό και θέατρο. Δάσκαλος στο πιάνο ήταν ο τότε μελλοντικός μαέστρος Δημήτρης Μητρόπουλος! Πήγαινε στους χορούς των ανακτόρων, μάθαινε ξένες γλώσσες και τραγούδι και έκανε παρέα με τους γόνους των ισχυρών οικογενειών. 

Χορός των Ανακτόρων 

Το επόμενο βήμα για τη Δόρα  ήταν ένας καλός γάμος. 

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, η Καταστροφή της Σμύρνης και η εκτέλεση 

Το 1909 ο πατέρας της Δόρας ήταν Υπουργός Εσωτερικών. Το 1910 υποστήριζε τον Ελ. Βενιζέλο ενώ τον επόμενο χρόνο ψηφίστηκε  Πρόεδρος της Βουλής. Μετά εγκατέλειψε τους Φιλελεύθερους και υποστήριξε τους Φιλοβασιλικούς. 

Η απόφασή του αυτή παραξενεύει γιατί το χάσμα μεταξύ των Φιλοβασιλικών και των Βενιζελικών ήταν τεράστιο: Οι Φιλοβασιλικοί, ή μάλλον ο Κωνσταντίνος Α΄ είχε ταχθεί υπερ  της ουδετερότητας. Δηλαδή  ήταν εναντίον στο να ενωθεί η Ελλάδα με τις Ενωμένες Δυνάμεις που αποτελούνταν από  τη Μεγάλη Βρετανία, την Γαλλία και τη Ρωσία στον πόλεμο εναντίον της Γερμανίας, της Αυστρο Ουγγρικής Αυτοκρατορίας και της Ιταλίας το 1914 (και λίγο αργότερα η Οθωμανική Αυτοκρατορία).  

Ο τότε Πρωθυπουργός ο Ελ. Βενιζέλος πίστευε ότι η Ανταντ θα κέρδιζε και αν η Ελλάδα συμμετείχε στον πόλεμο θα αποκτούσε τα παράλια της Μικράς Ασίας. (Επηρεασμένος από την Μεγάλη Ιδέα που ήταν  προσπάθεια επανάκτησης των χαμένων εδαφών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, η οποία παρέμενε στόχος ουσιαστικά όλων των Ελληνικών κυβερνήσεων μέχρι τον Αύγουστο του 1922. 

Ο καθοριστικός ρόλος της Ανταντ στην Ελληνική Επανάσταση  (και η προσάρτηση της στην σφαίρα επιρροής των) ήταν ένας σοβαρός  παράγοντας υπέρ της. 

'Έτσι δημιουργήθηκε βαθύ ρήγμα μεταξύ του Ελ. Βενιζέλου και του Κωσταντίνου Α΄ το οποίο στη συνέχεια δημιούργησε τον Εθνικό Διχασμό.  

Γελοιογραφία της εποχής

Δύο πόλοι στην κορυφή της διακυβέρνησης. Ο ένας πόλος,  του Ελ. Βενιζέλου υπέρ της Ανταντ και ο άλλος, του Κωνσταντίνου Α΄ υπερ της ουδετερότητας. Κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη, κυβέρνηση στην Αθήνα. Συχνές εκλογές αλλά και διορισμοί πρωθυπουργών. 

Μετά από απαίτηση των Γάλλων και των 'Αγγλων ο  Κωνσταντίνος Α΄ στις 15 Ιουνίου 1917 αποσύρθηκε από το θρόνο, χωρίς να παραιτηθεί τυπικά και αυτοεξορίζεται μαζί με την οικογένειά του στην Ελβετία, αφήνοντας στη θέση του το δευτερότοκο γιο του Αλέξανδρο. 

Στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 ηττήθηκε ο Βενιζέλος και ο Κωνσταντίνος επανήλθε στο θρόνο μέσω νοθευμένου δημοψηφίσματος. 

Ενώ ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου προειδοποιεί αρχές του 1922 ότι η εξωτερική πολιτική των άλλων χωρών έχει άλλαξαν άρδην: «Αι σύμμαχοι Μεγάλαι Δυνάμεις…Δεν θέλουν να επέμβουν εις τα εσωτερικά πράγματα της Ελλάδος, αλλ' είναι ηναγκασμέναι να δηλώσουν δημοσία ότι η παλινόρθωσις επί του θρόνου της Ελλάδος, ενός ηγεμόνος του οποίου η όχι νομιμόφρων στάσις και διαγωγή απέναντι των Συμμάχων κατά την διάρκειαν του πολέμου εγένετο δι' αυτούς πηγή δυσχερειών και απωλειών σοβαρών, δεν θα ηδύνατο να θεωρηθή παρ' αυτών ειμή ως κύρωσις παρά της Ελλάδος των εχθρικών πράξεων του Βασιλέως Κωνσταντίνου. Το γεγονός τούτο θα εδημιούργει μίαν κατάστασιν νέαν, δυσμενή εις τας σχέσεις μεταξύ της Ελλάδος και των Συμμάχων και εις την περίστασιν αυτήν αι τρεις Κυβερνήσεις δηλούν ότι επιφυλάσσουν δι' εαυτάς πλήρη ελευθερίαν δράσεως διά να κανονίσουν την κατάστασιν αυτήν…» (2)

Οι σύμμαχοι έως τότε, Άγγλοι, Γάλλοι και Ιταλοί, χρησιμοποίησαν ως πρόφαση την επιστροφή του και παρέδωσαν διακοινώσεις στη νέα Eλληνική κυβέρνηση με τις οποίες δεν τον αναγνώριζαν ως αρχηγό του Κράτους και έπαψαν να υποστηρίζουν την Ελλάδα στρατιωτικά και διπλωματικά. 

Μετά την αποτυχία κάθε διαπραγμάτευσης που είχε ο Γούναρης με τους συμμάχους στην Ευρώπη, ο Κωνσταντίνος και η κυβέρνηση αποφάσισαν τη συνέχιση του πολέμου, παρά τις αντιρρήσεις του Ιωάννη Μεταξά. Τον Μάιο του 1922 η κυβέρνηση Γούναρη παραιτήθηκε υπό το βάρος των εξελίξεων. Ο Νικόλαος Στράτος διαφώνησε με τους χειρισμούς του Γούναρη και το 1922 συμμετέχει στην ανατροπή του Γούναρη.  Ανήλθε στην εξουσία για 6 ημέρες και στη συνέχεια ανέλαβε ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης.  

Η Καταστροφή της Σμύρνης

Η καταστροφή της Σμύρνης και η ήττα της Ελλάδας σόκαρε βαθύτατα το έθνος. Ο στόλος που είχε καταφύγει στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, εξεγέρθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1922 υπό την ηγεσία των Συνταγματαρχών Πλαστήρα και Γονατά, απαιτώντας την παραίτηση της κυβέρνησης και την αποχώρηση του Βασιλιά Κωνσταντίνου.  

Γελοιογραφία Τουρκικού τύπου της εποχής

Ο Βασιλιάς αποχώρησε στο εξωτερικό και η κυβέρνηση παραιτήθηκε. Στις 13 Σεπτεμβρίου ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στο Λαύριο και η επαναστατική επιτροπή ανέλαβε τη διακυβέρνηση του κράτους. Αμέσως τα περισσότερα στελέχη της κυβέρνησης Γούναρη συνελήφθησαν: Ο Δημήτριος Γούναρης, πρώην πρωθυπουργός, ο Μιχαήλ Γούδας, υποναύαρχος και πρώην υπουργός, ο Ξενοφών Στρατηγός, υποστράτηγος και πρώην υπουργός, ο Νικόλαος Στράτος, πρώην πρωθυπουργός, ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, πρώην πρωθυπουργός, ο Νικόλαος Θεοτόκης και ο Γεώργιος Μπαλτατζής. Η μετριοπαθής μερίδα ζητούσε προσαγωγή σε δίκη των υπευθύνων ενώ η σκληροπυρηνική (Παπαναστασίου, Πάγκαλος, Οθωναίος) την άμεση εκτέλεσή τους. Επιπλέον υπήρχε η πίεση των ξένων δυνάμεων που ζητούσαν δίκη χωρίς συνοπτικές διαδικασίες. 

Στις 9 Οκτωβρίου συγκεντρώθηκαν 100.000 πολίτες στην πλατεία Συντάγματος και απαιτούσαν την άμεση εκτέλεση των υπευθύνων. Η λογική που είχε περάσει η επαναστατική επιτροπή στον λαό ήταν ότι η Ελλάδα δεν ηττήθηκε αλλά προδόθηκε.

Η Δίκη των ΄΄Εξι΄ 

Η διαδικασία απονομής δικαιοσύνης δεν είχε καθοριστεί αφού υπήρχαν διαφορετικές απόψεις ως προς τις κινήσεις που έπρεπε να γίνουν. Συστάθηκε έκτακτο στρατοδικείο με πρόεδρο τον στρατηγό τον Θεόδωρο Πάγκαλο και τον Αλέξανδρο Οθωναίο, όπου παραπέμφθηκαν τα υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης Γούναρη, με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. 

Νικόλαος Στράτος

Ο πατέρας της Δόρας Στράτου που ήταν Υπουργός Εξωτερικών όταν καταστράφηκε η Σμύρνη και καταδικάστηκε.  Αρνήθηκε να υποκριθεί τον άρρωστο για να τον φυγαδεύσουν από το νοσοκομείο και δεν διαχώρισε τη θέση του από τους άλλους κατηγορούμενους όπως τον συμβούλευαν. Δεν πίστεψε ότι θα κριθεί ένοχος. 

Στις 15 Νοεμβρίου εκδόθηκε η τελική ετυμηγορία του στρατιωτικού δικαστηρίου και στις 9 π.μ. ανακοινώθηκε από τον επαναστατικό επίτροπο Γρηγοριάδη η απόφαση του δικαστηρίου στους κατηγορουμένους. 

Λίγο πριν την εκτέλεσή του,  άφησαν τον Νικόλαο Στράτο να δει την οικογένειά του. Συμβούλεψε  τη γυναίκα του να πάρει τα παιδιά και να φύγουν στο εξωτερικό.  Ο πατέρας τους λίγο πριν εκτελεστεί  είπε στον γιο του: Η Ελλάδα είναι η πατρίδα σας. Να την αγαπάτε. Αυτοί που θα με εκτελέσουν είναι δολοφόνοι.

Οι καταδικασθέντες σε θάνατο εκτελέσθηκαν στις 11:27΄. Τα πτώματά τους μεταφέρθηκαν υπο δρακόντεια μέτρα ασφαλείας στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών για να ενταφιαστούν με συνοπτικές διαδικασίες.

Η εκτέλεση των πολιτικών δημιούργησε διεθνείς αντιδράσεις. Η Ιταλία ζήτησε από τον πρέσβη της να διακόψει τις επαφές με την ελληνική κυβέρνηση, οι ΗΠΑ εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για την εκτέλεση των έξι, η οποία θα δυσκόλευε τη συνέχιση της οικονομικής αρωγής στην Ελλάδα, η Σουηδική και Βελγική κυβέρνηση εξέφρασαν τη βαθιά αγανάκτησή τους ενώ η Βρετανία διέταξε τη διακοπή των διμερών σχέσεων με παράλληλη ανάκληση του πρεσβευτή της. Επίσης διατυπώθηκαν παρατηρήσεις προς την ελληνική αντιπροσωπεία στη Λωζάννη. Ενώ η στάση του Ελ. Βενιζέλου παραμένει αμφιλεγόμενη.  Κατά τη διάρκεια της δίκης ο  Ελευθέριος Βενιζέλος βρισκόταν στο εξωτερικό ως επικεφαλής των διαπραγματεύσεων με τις Ευρωπαϊκές Δυνάμεις και τους Τούρκους εκπροσώπους. Δεν προσπάθησε ωστόσο να επηρεάσει ώστε να μην εκτελεστεί η εκτέλεση. 

Ο Θανάσης Σ. Διαμαντόπουλος, εξέδωσε το βιβλίο: Η δίκη των "έξι", Ο Εθνικός Διχασμός και η κορύφωση του, εξιλασμός ή δικαστικός φόνος; "Ένας Διχασμός με υπόβαθρο προσωποκεντρικό ασφαλώς (η σύγκρουση των "δύο Β"), αλλά και κοινωνικό και ιδεολογικό και οικονομικών στοχεύσεων και νοοτροπιών...Ένας παρατεταμένος οιονεί εμφύλιος πόλεμος, που κατέλιπε μίση αδιανόητα και ανεξίτηλα...Και που οδήγησε σε δικαστικούς φόνους "προδοτών" δηλαδή πολιτικών αντιπάλων."

Η ηττημένη Ελλάδα τελικά υπέγραψε στις 24 Ιουλίου 1923 τη Συνθήκη της Λωζάνης, η οποία αντικατέστησε τη Συνθήκη των Σεβρών.

Για την οικογένεια Στράτου τα επόμενα δέκα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα. Η σύζυγος του Ν. Στράτου εργαζόταν ως μοδίστρα προκειμένου να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Έζησαν στην Γερμανία, Γαλλία και Νέα Υόρκη. Ο Ανδρέας σπούδασε στη Γερμανία και στη Γαλλία ενώ η Δόρα συνέχισε τις μουσικές σπουδές της. Παντρεύτηκε το 1925 για ένα μικρό διάστημα.  

Η επιστροφή

Όταν επέστρεψε ο Ανδρέας και λίγο αργότερα η Δόρα η πολιτική ζωή ήταν ακόμα ασταθής ωστόσο τα πάθη που δημιουργήθηκαν με   την καταστροφή της Σμύρνης είχαν κοπάσει. 

Ο Ανδρέας

'"Είμαι ο γιος του εκτελεσθέντος Νικολάου Στράτου.  Ήρθα να βοηθήσω και να υπηρετήσω την πατρίδα μου και όχι να εκδικηθώ τον άδικο θάνατο του πατέρα μου". (3) ΄Έτσι συστήθηκε ο Ανδρέας όταν κατέβηκε για υποψήφιος την πρώτη φορά. 

Ο Ανδρέας Στράτος σε εγκαίνια

Εκλέχτηκε εννέα φορές και διετέλεσε υπουργός πέντε φορές πριν αποσυρθεί από την πολιτική προκειμένου να συγγράψει την ιστορία της Βυζαντινής ιστορίας τον 7 αιώνα.

Η Δόρα

Όταν επέστρεψε η Δόρα στην Ελλάδα  βοήθησε τον Κάρολο Κουν στη δημιουργία του θεάτρου του. Εκεί ενσωματώθηκε σε έναν κύκλο ανθρώπων της διανόησης, συγγραφείς και καλλιτέχνες - η λεγόμενη γενιά του ΄30 -  οι οποίοι αργότερα την στήριξαν και βοήθησαν.  

Στη διάρκεια της κατοχής συνεργάστηκε  στο φιλανθρωπικό έργο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και συμμετείχε στον Εθνικό Οργανισμό Χριστιανικής Αλληλεγγύης. 

Το 1952 η Δόρα παρακολούθησε μια παράσταση η οποία άλλαξε παντελώς τη ζωή της.  Ήταν ένα συγκρότημα παραδοσιακών χορών από τη Γιουγκοσλαβία η οποία έκανε περιοδεία στην Ευρώπη. Στην παράσταση το συγκρότημα φορούσε τοπικές στολές, έπαιζαν μουσική και χορούς της χώρας τους. Η Δόρα εντυπωσιάστηκε. 

Στην Ελλάδα δεν υπήρχε κάτι παρόμοιο. Την επόμενη ημέρα ο  Ελληνικός τύπος διερωτήθηκε γιατί δεν έχει δημιουργηθεί κάτι τέτοιο στη χώρα μας. Ο Γεώργιος Μέγας,  Καθηγητής Λαογραφίας,  πρότεινε να δημιουργηθεί συγκρότημα. Η Δόρα ζήτησε την οικονομική υποστήριξη από τον Σοφοκλή Βενιζέλο, αντιπρόεδρο της τότε κυβέρνησης Πλαστήρα. Ακόμα και η Φρειδερίκη ενθουσιάστηκε.

Η ιδέα ήταν να δημιουργηθεί ένα επαγγελματικό συγκρότημα το οποίο θα μπορούσε να κάνει εμφανίσεις σε καθημερινή βάση καθώς και να μπορεί να κάνει περιοδείες στο εξωτερικό με σκοπό να γνωρίσει ο κόσμος τον αυθεντικό Ελληνικό χορό και θα είχε μεγάλο ρεπερτόριο με πλούσιες φορεσιές. 'Έτσι ιδρύθηκε το 1952 το σωματείο "Οι Ελληνικοί χοροί –  Δόρα Στράτου". 

Η χρονική στιγμή ήταν ιδανική. Είχαν ξεκινήσει να  δημιουργούνται οι πρώτες τουριστικές υποδομές, όπως ξενοδοχεία, (τα ΞΕΝΙΑ του 'Αρη Κωνσταντινίδη) ενώ ταυτόχρονα διαμορφώθηκαν και οι πρώτοι τουριστικοί προορισμοί. Ο ΕΟΤ ανασυστάθηκε και αναβαθμίστηκε και υπαγόταν πλέον  στον Υπουργό Προεδρίας της Κυβέρνησης. 

Παράλληλα η Γενιά του ΄30 είχε πλέον επαναπροσδιορίσει την ελληνικότητα. Προσπάθησαν και πέτυχαν να συγκεράσουν με έναν τρόπο ελληνικό, τον μοντερνισμό με την παράδοση, τον κοσμοπολιτισμό με την εντοπιότητα και να εκφράσουν το συλλογικό ασυνείδητο της εποχής τους. Η Γενιά του '30 ανακάλυψε, θαύμασε και αγάπησε τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό σε όλες τις εκδηλώσεις του, από την ντοπιολαλιά μέχρι τους ανώνυμους λαϊκούς ζωγράφους.

Στο κέντρο η Δόρα Στράτου και αριστερά  ο Δημήτρης Χόρν

Η Δόρα Στράτου υποστηρίχτηκε από τον ζωγράφο και σκηνογράφο Σπύρο Βασιλείου, τον μουσικοσυνθέτη Μάνο Χατζιδάκι, τον ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη και Γιάννη Μόραλη τους μουσικολόγους Φοίβο Ανωγειανάκη και Σ. Καρά, τον ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, τον συγγραφέα και σκηνοθέτη Ελληνικών μορφωτικών ταινιών Νέστορα Μάτσα, τον συγγραφέα Αλέκο Λιδωρίκη, τον ηθοποιό Δημήτρη Χορν, τους λαογράφους Δημήτρη Λουκάτο και Αγγελική Χατζημιχάλη, πιανίστρια Τζίνα Μπαχάουερ. 

Ο χώρος στο Λόφο του Φιλοππάπου

Συγκεκριμένα ο  Γιάννης Τσαρούχης έφτιαχνε φορεσιές με ζωγραφιστά κεντήματα ενώ η Δόρα γύριζε στα χωριά μαζεύοντας χορούς, τραγούδια, φορεσιές και κοσμήματα, συγκεντρώνοντας έτσι τη μεγαλύτερη συλλογή στην Ελλάδα - περίπου 2,500 φορεσιές.  Επέλεξε τους καλύτερους χορευτές και οργανοπαίχτες για να πλαισιώσουν το συγκρότημα. 'Εδινε παραστάσεις στην Ελλάδα και ταξίδεψε σε 21 χώρες. 

Το θέατρο περιπλανήθηκε στον Πειραιά και στο Θησείο, καταστάλαξε οριστικά στο λόφο του Φιλοπάππου το 1963-4 όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έδωσε εντολή να κατασκευαστεί ένα θέατρο στο μοναδικό Λόφο Φιλοπάππου όπου πριν από μια δεκαετία είχε σχεδιάσει και φτιάξει ο Δημήτρης Πικιώνης με τόση αγάπη.  Εκεί, η Δόρα Στράτου με τη βοήθεια του σκηνογράφου Σπύρου Βασιλείου δημιούργησε το χώρο που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης.

Το 1967 συνελήφθη η Δόρα Στράτου με την κατηγορία ότι έκρυβε στην οικία της τον δημοσιογράφο Χρήστο Λαμπράκη. Η Μελίνα Μερκούρη με το θόρυβο που δημιούργησε πέτυχε την αποφυλάκισή της. 

Στις 4 Σεπτεμβρίου 1967 η Δόρα Στράτου πήρε το Παγκόσμιο Βραβείο Θεάτρου και αργότερα βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Επίσης, πήρε επιχορήγηση από το Ίδρυμα Φορντ.

Η Δόρα Στράτου,  ο Μάνος Χατζιδάκις και μέλη του Συγκροτήματος της

Έγραψε τρία βιβλία: “Μια παράδοση, μια περιπέτεια”, “Ελληνικοί χοροί, ένας ζωντανός δεσμός με το παρελθόν” και “Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί”. Εξέδωσε μια από τις μεγαλύτερες στον κόσμο σειρές δημοτικής μουσικής: 45 δίσκους. (4)

Πέθανε τον Ιανουάριο του 1988.

Το 2010, μετά από αίτηση του Μιχάλη Πρωτοπαπαδάκη που είχε υποβάλει από το 2008, εγγονού του πρώην πρωθυπουργού Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη παύθηκε οριστικά από τον Άρειο Πάγο η δίωξη των έξι (ανάμεσά τους και του Νικόλαου Στράτου) λόγω παραγραφής.

Ο Χάρτης

Υποσημειώσεις

(1) Νικόλαος Στράτος https://www.sansimera.gr/biographies/1847 .

(2) Αλέξανδρος Παπαναστασίου,  

https://athensfirstcemeteryingreek.blogspot.com/2021/04/blog-post_24.html

(3) Τέλωνας Ν.Χ., Ανδρέας Στράτος,  http://www.epoxi.gr/%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B1/persons73.htm )

(4) Επίσημη ιστοσελίδα Ελληνικοί χοροί Δόρα Στράτου https://www.grdance.org/dora-stratou/