1883 - 1953
 |
| Τμήμα Πολυτελείας BB |
Δεν μπορείς να μην εστιάσεις στο έντονο και εκφραστικό βλέμμα του στις φωτογραφίες. Βλέμμα που έβγαζε ανάλογα σπίθες και άλλοτε και αγάπη και συμπόνια. Προσπάθησε να κάνει το σωστό σε μια εποχή με δυσκολίες, προκλήσεις και παρεμβάσεις.
'Ήταν εξαιρετικός στρατιωτικός και θερμός υποστηρικτής του Ελευθέριου Βενιζέλου. Συμμετείχε σε πέντε στρατιωτικές επαναστάσεις μεταξύ 1909 και 1935. Το 1922 ήταν συνεργός στη Δίκη των 'Εξι. Ο ίδιος είχε δικαστεί σε θάνατο από την Ελληνική κυβέρνηση το 1935 ενώ πέρασε την επόμενη δεκαετία στη Γαλλία. 'Εγινε ο αρχηγός της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΔΕΣ κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Προς το τέλος της ζωής του αναμείχθηκε με την πολιτική και διακυβέρνησε τη χώρα 1945, το 1950 και 1951.
Η ζωή του
Ο Νικόλαος γεννήθηκε το 1883 στο Βούνεσι (σήμερα Μορφοβούνι) της Καρδίτσας. Ο πατέρας του, ο Χρήστος, ήταν ράπτης ενώ η μητέρα του υφάντρα. Μπορεί Ο Ν. Πλαστήρας να έλλειψε από τη γενέτειρά του πολλά χρόνια αλλά μιλούσε με Καρδιτσιώτικη προφορά μέχρι το τέλος της ζωής του!
Φοίτησε στο γυμνάσιο της Καρδίτσας. Η φοίτησή του στο σχολείο της Καρδίτσας διακόπηκε όταν ξέσπασε ένας καυγάς μεταξύ του Νικόλα με τον γιο ενός Τούρκου Αγά. Προκειμένου να μην υπάρχουν επιπτώσεις αναγκάστηκε να καταφύγει στην Αθήνα όπου φοίτησε στη Βαρβάκειο Σχολή. Επέστρεψε όταν ηρέμησαν τα πνεύματα και αφού οι Τούρκοι είχαν εκκενώσει τη Θεσσαλία, για να ολοκληρώσει τις σπουδές του Γυμνασίου.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας, αφού τελείωσε το Γυμνάσιο, κατατάχτηκε τον Δεκέμβριο του 1903 στον στρατό με τον βαθμό του δεκανέα στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού στα Τρίκαλα. Εκεί προήχθη σε επιλοχίας. Τον Απρίλιο του 1907 εγκατέλειψε τη μονάδα του με άλλους συναδέλφους του, για να συμμετέχει εθελοντικά στον Μακεδονικό Αγώνα. Τότε, ο Πλαστήρας είχε έρθει σε επαφή με άτομα από την Καρδίτσα, με τα οποία συγκρότησε μια ομάδα εθελοντών μαχητών.
Το 1908, ο Νικόλαος Πλαστήρας έδωσε εξετάσεις προκειμένου να εισαχθεί στη Σχολή Υπαξιωματικών στην Κέρκυρα και βγήκε πρώτος επιλαχών.
1909: Το κίνημα στο Γουδί
Μετά από πέντε χρόνια στο στρατό ο Πλαστήριας, όπως κι όλοι οι άλλοι στρατιώτες, ένιωθε μια δυσφορία όσον αφορούσε το εισόδημά του, τις προαγωγές, την έλλειψη εκσυγχρονισμού και αξιοκρατίας. Επίσης ένιωθαν έντονη δυσαρέσκεια για την προνομιακή και αντισυνταγματική θέση των βασιλοπαίδων στο στράτευμα και τον αυταρχικό τρόπο διοίκησης του διαδόχου Κωνσταντίνου. 'Έτσι, συμμετείχε ενεργά στον Σύνδεσμο Υπαξιωματικών, παρακλάδι του Στρατιωτικού Συνδέσμου το οποίο προχώρησε στο Κίνημα το 1909.
Ωστόσο και ευρύτερα υπήρχε μεγάλη δυσφορία για την οικονομική στενότητα λόγω της χρεοκοπίας του 1893 - και τις διεθνείς εξελίξεις στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.
Για το λόγο αυτό το κίνημα στο Γουδί έγινε ο καθρέφτης αυτής της διογκούμενης κοινωνικής δυσαρέσκειας. 'Επεσε η κυβέρνηση του Δ. Ράλλη και ανέλαβε η κυβέρνηση Κ. Μαυρομιχάλη, υπό την ουσιαστική κηδεμονία του Στρατιωτικού Συνδέσμου ο οποίος επιβεβαίωσε προς όλες τις κατευθύνσεις ότι αυτός ήταν ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος της πολιτικής σκηνής στην Ελλάδα.
Στη συνέχεια ο επικεφαλής του κινήματος Ν. Ζορμπάς, έδωσε διαταγή στις επαναστατημένες μονάδες να γυρίσουν στις θέσεις τους, χωρίς έτσι να εγκαθιδρυθεί δικτατορία, σύμφωνα με τις παροτρύνσεις μεγάλης μάζας του λαού και του φοιτητικού κόσμου.
Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος μετά το ξέσπασμα του κινήματός προσέγγισε τον Δημήτριο Γούναρη για να σχηματίσει κυβέρνηση, αλλά δεν δέχτηκε. Η διαφωνία του Γούναρη με τον Σύνδεσμο δεν ήταν ιδεολογική αλλά θεσμική αφού δεν συμφωνούσε με την επέμβαση του στρατού στις πολιτικές εξελίξεις.
Ο Ν. Ζορμπάς, αναζήτησε άλλο πρόσωπο.
Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, στις 22 Δεκεμβρίου 1909 ο λοχαγός Ιουλ. Κονταράτος ταξίδεψε στην Κρήτη, στα Χανιά για να δώσει επιστολή του Στρατιωτικού Συνδέσμου στον Ελ. Βενιζέλο με την οποία τον καλούσε στην Ελλάδα για να αναλάβει την διακυβέρνηση της χώρας. Ο Βενιζέλος με δική του επιστολή ξεκαθάρισε πως δεν ενδιαφερόταν για την πρωθυπουργία και ότι θα ερχόταν στην Αθήνα ως πολιτικός σύμβουλος του Συνδέσμου.
Στις 28 Δεκεμβρίου ο Βενιζέλος έφτασε στον Πειραιά και αμέσως άρχισε επαφές με τα μέλη του Στρατιωτικού Συνδέσμου καθώς και με τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων. Βασικές προτάσεις του ήταν η διάλυση του Στρατιωτικού Συνδέσμου μετά τη σύγκληση Αναθεωρητικής Βουλής, την απομάκρυνση των βασιλοπαίδων από τον στρατό και τον διορισμό νέας κυβέρνησης υπό τον Στέφανο Δραγούμη.
Στο πλαίσιο αυτό ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου έγραψε το 1909 το κείμενο: «Τι πρέπει να γίνει» για το Ελληνικό κράτος και συγκεκριμένα για τη δικαιοσύνη, τη δημόσια διοίκηση, την οικονομία και την κοινωνία και το υπέβαλλε στον Στρατηγό Ν. Ζορμπά. (1)
Προκηρύχθηκαν εκλογές και στις 8 Αυγούστου 1910 η παράταξη του Βενιζέλου πέτυχε σημαντική νίκη έναντι των συνασπισμένων παλαιών κομμάτων αποκτώντας ευρεία πλειοψηφία στη Βουλή.
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο «Μαύρος Καβαλάρης»
Η έκρηξη του Α' Βαλκανικού Πολέμου (5 Οκτωβρίου 1912) βρήκε τον Νικόλαο Πλαστήρα υπασπιστή τάγματος στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού, της Στρατιάς Θεσσαλίας, στη Λάρισα. Ο ίδιος ο Πλαστήρας διακρίθηκε στις μάχες της Ελασσόνας, των Γιαννιτσών και του Λαχανά.
Στη μάχη του Λαχανά, λόγω της γενναιότητάς του, της μελαχρινής του όψης και του επιβλητικού παρουσιαστικού του πάνω στο μαύρο άλογό του, οι συμπολεμιστές του του έδωσαν το προσωνύμιο Μαύρος Καβαλάρης.
 |
| Ανδριάντας Νικόλαου Πλαστήρα στην Καρδίτσα 1989 (αντίγραφο του ανδριάντα υπάρχει στην Χίο). Γλύπτης Στέλιος Τριάντης. (2) |
Με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, το 1913, το 5ο Σύνταγμα Πεζικού επέστρεψε στα Τρίκαλα, αλλά το τάγμα του Πλαστήρα αποσπάστηκε στη Χίο. Ο Νικόλαος Πλαστήρας προήχθη σε υπολοχαγό και αργότερα σε λοχαγό λόγω «εξαιρέτων πράξεων». (3)
Κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου ο Πλαστήρας αντάμωσε στους έρημους και σκοτεινούς δρόμους ενός χωριού ένα παιδάκι που όπως έμαθε οι Βούλγαροι είχαν αφανίσει την οικογένειά του. Ο Πλαστήρας υιοθέτησε αυτό το ορφανό και το έστειλε στη μάνα του στην Καρδίτσα. Ο Πλαστήρας υιοθέτησε συνολικά τρία αγόρια και τρία κορίτσια και ήταν αυτός που θα έπαιζε σημαντικό ρόλο για να ιδρυθούν ορφανοτροφεία στη χώρα μας.
 |
| Ο Πλαστήρας με τα παιδιά του |
 |
| Ο Νικ. Πλαστήρας με την μητέρα του |
Κάποια στιγμή η οικογένεια Μπενάκη είχε προτείνει στον Πλαστήρα να βοηθήσουν στην ανατροφή των παιδιών του αλλά αρνήθηκε λέγοντας ότι είναι η χαρά του σπιτιού του.
Το 1915 ξέσπασε ο Εθνικός Διχασμός μεταξύ των Βενιζελικών και των μοναρχικών. Ο Νικόλαος Πλαστήρας τάχθηκε στο Κίνημα της Εθνικής Άμυνας από το 1916, στο πλευρό του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο Πλαστήρας πολέμησε στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά των Γερμανών και των Βουλγάρων. Τραυματίστηκε και προάχθηκε σε ταγματάρχη.
Στη μάχη του Σκρα (29/31 του Μάη του 1918) διακρίθηκε ως διοικητής τάγματος και προήχθη σε αντισυνταγματάρχη «επ’ ανδραγαθία». Ύστερα διορίστηκε στρατιωτικός διοικητής της Χίου όπου αργότερα τον ανακήρυξαν επίτιμο πολίτη της νήσου.
Επικράτησε η φιλοβασιλική αντιπολίτευση
Μολονότι η Ελλάδα κέρδιζε έδαφος στην Μικρά Ασία ωστόσο ο τότε Πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος έχασε τις εκλογές του 1920. Οι αντίπαλοι του Βενιζέλου νίκησαν υποσχόμενοι τον τερματισμό των οκταετών στρατιωτικών κινητοποιήσεων που πλέον είχε κουράσει την χώρα. Τότε, η Ελλάδα όχι μόνον έχασε τον σπουδαίο πολιτικό της αλλά και την υποστήριξη της Αγγλίας.
Η Αγγλία εκνευρίστηκε όταν η κυβέρνηση του Γούναρη έφερε πίσω τον βασιλιά Κωνσταντίνο από την εξορία. διότι θεωρούσε ότι ο βασιλιάς δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της. Και ενώ είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση Γούναρη να φέρει πίσω τα παιδιά, τους στρατιώτες στη συνέχεια αποφάσισαν να συνεχίσουν τον αγώνα στην Μικρά Ασία.
Το αποτέλεσμα ήταν μια χαοτική υποχώρηση, η καταστροφή της Σμύρνης με χιλιάδες νεκρούς και το τέλος της Μεγάλης Ιδέας.
.jpg) |
| 1922 : Επιστροφή στην Αθήνα. Νικ. Πλαστήρας και Στ. Γονατάς. Σε ενθουσιώδη ατμόσφαιρα υποδέχθηκε ο λαός του ηγέτες του κινήματος στην Αθήνα. |
Ο Πλαστήρας κατηγορήθηκε από πολλούς για μη συμμόρφωση προς τις διαταγές και προτάθηκε η παραπομπή του σε στρατοδικείο. Το στρατοδικείο ωστόσο δεν έγινε ποτέ λόγω των πολιτικών εξελίξεων.
Η Επανάσταση της 11ης Σεπτεμβρίου
Η εθνική τραγωδία και η ήττα προκάλεσε μεγάλο αναβρασμό και δυσαρέσκεια κατά της κυβέρνησης και του βασιλιά Κωνσταντίνου στην Χίο και στη Λέσβο. Δεν άργησε να ξεσπάσει κίνημα - το οποίο ονομάστηκε η Επανάσταση της 11ης Σεπτεμβρίου 1922.
Ηγέτης της Επανάστασης ήταν ο Νικόλαος Πλαστήρας, Δίπλα του ήταν ο Συνταγματάρχης Στυλιανός Γονατάς και ο Αντιπλοίαρχος Δημήτριος Φωκάς. Τότε οι επαναστάτες του έδωσαν το προσωνύμιο Αρχηγός.
"Τα υπολείμματα του ελληνικού στρατού που είχαν περάσει από το Τσεσμέ στη Χίο και τη Λέσβο σχημάτισαν μία επαναστατική επιτροπή υπό τους συνταγματάρχες Ν. Πλαστήρα και Σ. Γονατά. Στην Επαναστατική Επιτροπή συμμετείχε προσωρινά ο αντιπλοίαρχος Δ. Φωκάς, ο οποίος στη δεδομένη στιγμή ήταν ο επίσημος εκπρόσωπος του στόλου στο κίνημα. Η βενιζελική εφημερίδα Ελεύθερον Βήμα είχε εκθειάσει ήδη με ανταποκριτές στο Τσεσμέ τους πρωταγωνιστές του κινήματος και ιδιαίτερα τον γνωστό βενιζελικό συνταγματάρχη, Ν. Πλαστήρα. Οι συγκεκριμένοι αξιωματικοί, καθώς και άλλοι συνεργάτες τους είχαν επιτύχει να πειθαρχήσουν μέρος του υπό διάλυση στρατού μετά την κατάρρευση του μετώπου. Από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου ο στρατός με την απαραίτητη στήριξη του στόλου έπλευσε προς τα λιμάνια της ανατολικής Αττικής και κατευθύνθηκε προς την πρωτεύουσα. Εν τω μεταξύ απότακτοι βενιζελικοί αξιωματικοί υπό τον στρατηγό Θ. Πάγκαλο είχαν περικυκλώσει την πόλη και είχαν προβεί σε ενέργειες εκδικητικού χαρακτήρα και συλλήψεις, τις οποίες ακύρωσε αμέσως ο Πλαστήρας. Σε ενθουσιώδη ατμόσφαιρα υποδέχθηκε ο λαός του ηγέτες του κινήματος στην Αθήνα ενώ βενιζελικός τύπος ανακοίνωσε με ανάλογο ενθουσιασμό την επικράτηση του κινήματος, αποκαλώντας τους πρωτεργάτες του «τιμωρούς και σωτήρας». Γκούτη Μαρία, με τίτλο: «Η κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου 1928-1932. Συναίνεση και αντιδράσεις. Η ανατροπή και ο τύπος.» Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, Διδακτορική Διατριβή. 2018
Η κυβέρνηση παραιτήθηκε, υποχρεώθηκε να παραιτηθεί κι ο βασιλιάς Κωνσταντίνος που τον διαδέχτηκε ο γιος του, Γεώργιος Β΄. Και τέλος, επέστρεψε ο Ελ. Βενιζέλος από την Γαλλία προκειμένου να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στις συνομιλίες στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης που έλαβε χώρα στη Λωζάννη. Από την πλευρά της Τουρκίας εκπρόσωπος ήταν ο Ισμέτ πασά.
 |
| Ο Ελ. Βενιζέλος συνομιλεί με τον Ισμέτ Ινονού στην Λωζάννη. |
Με την επιβολή της Επανάστασης, στις 14 Σεπτεμβρίου, τα περισσότερα στελέχη των φιλοβασιλικών κυβερνήσεων της περιόδου 1920-1922 συνελήφθησαν από τον στρατό και συγκεντρώθηκαν στην Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών.
Ήταν τέτοια η οργή του κόσμου που ελάχιστοι διαμαρτυρήθηκαν όταν ο Ν. Πλαστήρας, σχημάτισε στρατοδικείο. Η Επανάσταση διακήρυττε στον λαό πως στον Μικρασιατικό πόλεμο, «Η Ελλάδα δεν ηττήθηκε, αλλά προδόθηκε».
.jpg) |
| Η Δίκη των Εξι |
Κατηγορούνταν για την επαναφορά του Κωνσταντίνου Α' προς δυσαρέσκεια των δυνάμεων της Αντάντ, καθώς και για όλες εκείνες τις πολιτικές, οικονομικές, διπλωματικές, στρατιωτικές ενέργειες που οδήγησαν στην Μικρασιατική καταστροφή, στη δεινή θέση της ελληνικής διπλωματίας έναντι αυτής των Τούρκων που ήταν πλέον σε θέση ισχύος.
Υπήρχαν δύο τάσεις: Από τη μια υπήρχε η σκληροπυρηνική στάση των επαναστατών και του απλού κόσμου που υποστήριζε την άμεση εκτέλεση των ενόχων και με συνοπτικές διαδικασίες. Από την άλλη, υπήρχαν οι μετριοπαθείς και κυρίως οι πρέσβεις Αγγλίας και Γαλλίας που ζητούσαν καταδίκη μεν των ενόχων, αλλά ύστερα από δίκη με όλες τις νόμιμες διαδικασίες, όσος χρόνος και να χρειαζόταν. Μάλιστα η Μεγάλη Βρετανία απείλησε με κυρώσεις αν πραγματοποιούνταν εκτελέσεις.
Ο Πλαστήρας είχε απαντήσει στον Πρέσβη της Μεγάλης Βρετανίας στην Ελλάδα, Sir Francis Oswald Lindley, όταν εκείνος απαιτούσε πιεστικά να μην εκτελεστούν οι αποφάσεις του στρατοδικείου: «Αν το στρατοδικείο αποφασίσει να τους καταδικάσει εις θάνατον, θα την εκτελέσω την απόφασιν. Όπως και αν τους αθωώσει, σας εγγυώμαι ότι κανείς δεν θα τολμήσει να τους πειράξει... Σας εγγυώμαι ότι η απόφασις του στρατοδικείου θα είναι απολύτως σεβαστή».
Ο δε Ιωάννης Μεταξάς ζήτησε το δικαίωμα έφεσης των κατηγορουμένων.
Αρχικά, κατέθεσαν δώδεκα μάρτυρες κατηγορίας, πολιτικοί, διπλωμάτες και στρατιωτικοί. Εντούτοις, στους κατηγορουμένους δεν επετράπηκε να χρησιμοποιήσουν έγγραφα για την υπεράσπισή τους, με αποτέλεσμα ό,τι παρουσίαζαν στο δικαστήριο προς υπεράσπισή τους ήταν απλά από καταθέσεις μαρτύρων και από ό,τι προέκυπτε από τη μνήμη τους, όπως σχολίασε δηκτικά ο κατηγορούμενος Νικόλαος Στράτος. Ο Δημήτριος Γούναρης δεν είχε καν ευκαιρία ολοκληρωμένης υπεράσπισης, καθώς ταλαιπωρούνταν από τύφο και αναγκάστηκε να λείπει.
Με τη νέα χρόνια (19/1/1923) ο Νικόλαος Πλαστήρας χορήγησε γενική αμνηστία για «άπαντα τα πολιτικά αδικήματα, απλά ή σύνθετα», σε μια προσπάθεια εξομάλυνσης του κλίματος και καθησυχασμού των αντιπάλων. Αργότερα, ο Ν. Πλαστήρας, μετάνιωσε για την εκτέλεση και το 1933 κατασκευάστηκε μαρμάρινη πλάκα στην είσοδο του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τα ονόματα των έξι, ενώ στο Γουδί ανεγέρθηκε ο ναός της Αναστάσεως, προς τιμήν των, στο σημείο της εκτέλεσης.
Τον Δεκέμβριο του 1923, ο Ν. Πλαστήρας παρέδωσε την εξουσία στην νεοεκλεγμένη κυβέρνηση. Τον Ιανουάριο του 1924 αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του αντιστράτηγου. Η Δ’ Εθνοσυνέλευση της Β’ Ελληνικής Δημοκρατίας του έδωσε τον τίτλο «Άξιος της Πατρίδος».
Τα επόμενα χρόνια ο Πλαστήρας ταλαιπωρήθηκε με την υγεία του και πέρασε τα χρόνια του ανάμεσα στην Ιταλία και στην Ελλάδα.
Υπήρχε μεγάλη αστάθεια τα επόμενα χρόνια. Δύο φορές ο Πλαστήρας συμμετείχε σε επαναστάσεις - με την έγκριση του Ελ. Βενιζέλου- αλλά απέτυχαν και τις δυο φορές ενώ από τη Γαλλία που διέμενε, πέρασε στον τύπο δήλωσή του κατά τη δικτατορία του Μεταξά.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έμενε στη Γαλλία. Το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών όσο και ο Εμ. Τσουδερός ο πρωθυπουργός, της εξόριστης ελληνικής βασιλικής κυβέρνησης στο Κάϊρο φοβήθηκαν ότι η επιστροφή του Πλαστήρα στην Ελλάδα θα σήμαινε μπελάδες και θα δημιουργούσε ζήτημα για το πολίτευμα της χώρας μετά την απελευθέρωση.
1944
Έναν μήνα μετά την απελευθέρωση ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ήρθε σε επαφή με τον Πλαστήρα για να ενισχύσει την κυβέρνησή του.
Μετά τα Δεκεμβριανά ο Πλαστήρας έγινε Πρωθυπουργός ως πρόσωπο ευρείας αποδοχής. Συμμετείχε στη Συμφωνία της Βάρκιζας, την κατάπαυση του πυρός μεταξύ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και κυβέρνησης Άγγλων. Προσπάθησε να αποτρέψει τον επερχόμενο Εμφύλιο Πόλεμο. Οι Βρετανοί δεν ήταν ευχαριστημένοι με τον Πλαστήρα.
Ο Γάλλος πρέσβης στην Αθήνα σημείωσε στις 6 Απριλίου 1945: «Οι Βρετανοί θεωρούν τον Πλαστήρα μια μετριότητα […] . Κάνουν τα πάντα για να τον διώξουν». Έναν μήνα πριν, στην εφημερίδα Ελληνικόν Αίμα, δημοσιεύτηκε μια φωτοτυπία μιας επιστολής του Πλαστήρα που σήκωσε θύελλα αντιδράσεων. (4)
Η επιστολή γράφτηκε κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου και σε αυτήν ο Πλαστήρας ζητούσε την κατάπαυση του πυρός με τη μεσολάβηση της Γερμανίας, για να αποφευχθεί το αιματοκύλισμα του ελληνικού έθνους, το οποίο ακριβώς και έγινε. Αυτή η επιστολή δημιούργησε την εντύπωση πως ο Πλαστήρας ήταν φιλογερμανός και προδότης. Το οποίο δεν ίσχυε.
Ο Αντιβασιλεύς και Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Δαμασκηνός, ζήτησε την παραίτηση του Πλαστήρα και παραιτήθηκε στις 8 Απριλίου 1945.
 |
| Με το τσιγκελωτό μουστάκι που τον έκανε διάσημο |
Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου (ΕΠΕΚ)
Μετά το πέρας του εμφυλίου πολέμου ο Πλαστήρας ίδρυσε κόμμα με τον τίτλο Εθνική Προοδευτική 'Ενωση Κέντρου.
Το όνομα Πλαστήρας τότε ήταν συνώνυμο της αριστεράς. Το ψηφοδέλτιο Ν. Πλαστήρα είχε μεταξύ άλλων τους Σοφ. Βενιζέλο, Σάββα Παπαπολίτη, Κ. Ρέντη, Δ. Παπασπύρου, Λουκή Ακρίτα, Ευάγγελο Αβέρωφ, Ι. Ζίγδη, Γ. Καρτάλη και τον σύζυγο της Μαρίας Ρεζάν δημοσιογράφο της Εστίας και σπουδαίο αναλυτή της διεθνούς επικαιρότητας, Ανδρέα Ιωσήφ.
Σύνθημα του Πλαστήρα ήταν η λέξη: Αλλαγή. Υπόσχεση του ήταν να μην υπάρξουν ξανά άλλες θανατικές καταδίκες για πολιτικά αδικήματα. Αρκετό αίμα, έλεγε ο Ν. Πλαστήρας, είχε χυθεί και ήταν η ώρα της συμφιλίωσης.
Πολλά αφεντικά:
Ο ίδιος έλεγε σε στενό κύκλο ότι έβγαζε όσους μπορούσε από τη Μακρόνησο με ανήκεστο βλάβη. Αλλά την ίδια ημέρα ο υπουργός Δημόσιας Τάξης τους γύριζε πίσω...
Υπήρχε τότε και το παλάτι. Υπήρχε και ο Πρέσβης της Αμερικής στην Ελλάδα ο Πιουριφόυ (John Peufory). Στις ΗΠΑ είχε ήδη αναπτυχθεί ο Μακαρθισμός με την έντονη κομμουνιστοφοβία και ο Πλαστήρας ήταν κόκκινο πανί.
 |
| Ο Ν. Πλαστήρας Νονός του Λάμπρου Ιωσήφ. Πατέρας, ο Βουλευτής ΕΠΕΚ, Ανδρέας Ιωσήφ. Μητέρα η δημοσιογράφος Μαρία Ρεζάν. Η τελετή της βάπτισης έγινε στην Νέα Ερυθραία - τότε προσφυγικό προάστιο- όπου ο Ν. Πλαστήρας πήγε πάρα πολύ καλά στις Εθνικές Εκλογές. (5) |
Σχημάτισε δύο φορές κυβέρνηση συνασπισμού με κόμματα του κέντρου (15 Απριλίου 1950 – 21 Αυγούστου 1950 και 1 Νοεμβρίου 1951 – 11 Οκτωβρίου 1952). Οι κυβερνήσεις αυτές χαρακτηρίστηκαν ως «κεντρώον διάλειμμα».
Τα θετικά της διακυβέρνησης του Νικόλαου Πλαστήρα ήταν:
Οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας,
Σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα εθνικοποιήσεων,
Κοινωνικές παροχές,
Αγροτική μεταρρύθμιση με παροχή γης στους ακτήμονες
Χορήγηση ψήφου στις γυναίκες.
Τα αρνητικά της διακυβέρνησης Πλαστήρα ήταν:
Δεν κατάφερε να εξαλείψει τους αντικομμουνιστικούς νόμους και τα στρατοδικεία,
Δεν κατήργησε τη θανατική ποινή. Επί των ημερών του εκτελέστηκε ο Νίκος Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του, στις 30 Μαρτίου 1952.
 |
| Στις 15 Νοεμβρίου 1951 ο πρόεδρος του Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών αντισυνταγματάρχης Ανδρέας Σταυρόπουλος ανακοινώνει την ετυμηγορία, πλαισιωμένος από τους στρατοδίκες Γ. Παπαδόπουλο (τον μετέπειτα δικτάτορα), Ν. Κομιάνο, Γ. Κοράκη, και Θ. Κυριακόπουλο. Ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν μεταξύ των καταδικασθέντων σε θάνατο. Η απόφαση πρoκάλεσε και διεθνή κατακραυγή. Σχέδιο του Π. Πικάσσο. Λίμνη Πλαστήρα |
Η ιδέα για την κατασκευή της Λίμνης Πλαστήρα αποδόθηκε στον Νικόλαο Πλαστήρα, όταν το 1935 που επισκέφθηκε την γενέτειρά του, όπου είχαν σημειωθεί καταστροφικές πλημμύρες στη περιοχή και την Μακεδονία από συνεχείς βροχοπτώσεις. Βλέποντας τον χώρο φέρεται να είπε πως "εδώ μια μέρα θα γίνει λίμνη". Η χρηματοδότησή της έγινε από χρήματα που χρωστούσε η Ιταλία στην Ελλάδα (πολεμικές επανορθώσεις) και την κατασκευή ανέλαβε γαλλική εταιρεία. Σήμερα τη διαχείριση του φράγματος έχει αναλάβει η ΔΕΗ.
 |
| Στις εκλογές του Νοεμβρίου 1952 ο Πλαστήρας έχασε τις εκλογές στον Παπάγο. Αφορμή για την ήττα ήταν η αλλαγή του εκλογικού νόμου από αναλογικό σύστημα σε πλειοψηφικό σύστημα. Ενώ στις προηγούμενες εκλογές (1951) ο Πλαστήρας είχε σχηματίσει κυβέρνηση με την υποστήριξη του Σοφ. Βενιζέλου και το κόμμα των Φιλελευθέρων. Γιατί λοιπόν ο Πλαστήρας επέλεξε να γίνουν οι εκλογές με πλειοψηφικό σύστημα; Κάποιοι λένε ότι ο Πλαστήρας επηρεάστηκε από μια καφετζού την οποία έβαλε ο Πιουριφόυ. (6) Η αριστερά ύστερα από την αλλαγή του εκλογικού συστήματος καταδικάστηκε σε πολιτική εξαφάνιση. Τότε βγήκε το σύνθημα: "Τι Παπάγος τί Πλαστήρας ούλοι οι σκύλοι μια γενιά". |
Το τέλος της ζωής του
Όταν πέθανε ο Πλαστήρας δεν είχε χρήματα καθώς τον μισθό του τον πρόσφερε διακριτικά σε απόρους και ορφανά παιδιά.
Ο γιατρός που τον εξέτασε και υπέγραψε το πιστοποιητικό θανάτου, μέτρησε στο κορμί του 27 σπαθιές και 9 σημάδια από σφαίρες. Ο προσωπικός του γιατρός και φίλος του, Αντώνιος Παπαϊωάννου, αφαίρεσε την καρδιά του και την έβαλε σε θυρίδα της Εθνικής Τράπεζας και στην οικεία του, διατηρώντας τη στη φορμόλη για 27 χρόνια.
Το κιβώτιο με την καρδιά, μεταφέρθηκε το 1980, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, Καρδίτσα, όπως επιθυμούσε ο ίδιος ο Μαύρος Καβαλάρης. Η μεταφορά έγινε εν μέσω σεμνής τελετής παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σεραφείμ και εκπροσώπων της τοπικής και κρατικής πολιτικής ηγεσίας.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη, με τιμές εν ενεργεία αρχηγού κράτους, με απόφαση της κυβερνήσεως του στρατάρχη Αλεξάνδρου Παπάγου. (7)
Ο Χάρτης
Υποσημειώσεις:
1. Ο Νικόλαος Ζορμπάς, διοικητής της διεύθυνσης Υλικού Πολέμου ανέλαβε την ηγεσία του Συνδέσμου. Ο συγκεκριμένος αξιωματικός είχε λάβει μέρος στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, κατά τη διάρκεια του οποίου αρνήθηκε να εκτελέσει συγκεκριμένες διαταγές του Γενικού Επιτελείου. Ωστόσο, στο στρατοδικείο, που διεξήχθη μετά το τέλος του πολέμου, αθωώθηκε. Οι πηγές της εποχής τον περιγράφουν ως μετριοπαθή, εύστροφο, μορφωμένο, εργατικό και έντιμο. Ωστόσο, αξιωματικοί – μέλη του Συνδέσμου - του καταλόγιζαν εμπάθεια και ατολμία. Παρόλα αυτά, η απόφασή του να αναλάβει την ηγεσία του Συνδέσμου απαιτούσε θάρρος. Ωστόσο, ο ψύχραιμος και μετριοπαθής χαρακτήρας του έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στις προσπάθειες ελέγχου των πιο «θερμόαιμων» αξιωματικών.
2. Τρίκαλαόλα, Σαλέπης Νίκος, Νικόλαος Πλαστήρας: Σύμβολο τιμιότητας, γενναιότητας και φιλοπατρίας https://www.trikalaola.gr/nikolaos-plastiras-symvolo-timiotitasgenneotitas-ke-filopatrias/
3. MAX MAG Μπαλάσης Παναγιώτης, Νικόλαος Πλαστήρας: Ο «Μαύρος Καβαλάρης» και πρωθυπουργός της Ελλάδος https://www.maxmag.gr/afieromata/nikolaos-plastiras/
4. MAX MAG Μπαλάσης Παναγιώτης, Νικόλαος Πλαστήρας: Ο «Μαύρος Καβαλάρης» και πρωθυπουργός της Ελλάδος https://www.maxmag.gr/afieromata/nikolaos-plastiras/
5. Με νοσταλγία για μια ζωή έτσι χωρίς πρόγραμμα, Μαρία Ρεζάν, της Μαρίας Ρεζάν
6. Μηχανή του χρόνου, «Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας, ούλοι οι σκύλοι μια γενιά». Πως ο Πλαστήρας πίστεψε μια καφετζού που είχε “στήσει” ο αμερικανός πρέσβης Πιουριφόι και έχασε τις κρίσιμες εκλογές του 1952...
7. MAX MAG Μπαλάσης Παναγιώτης, Νικόλαος Πλαστήρας: Ο «Μαύρος Καβαλάρης» και πρωθυπουργός της Ελλάδος https://www.maxmag.gr/afieromata/nikolaos-plastiras/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου