ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ, Ο ΜΕΓΑΣ ΔΡΥΣ

 

 

1912 - 1963

Τμήμα  14/154

Η αφίσα κατά την πολιτική εκστρατεία του

Η αρχαία τραγωδία

Μέσα στο νοσοκομείο της ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης ένας άνδρας βρίσκεται σε κώμα. Μεταφέρεται από την Αθήνα ο ειδικός νευροχειρουργός Δώρος Οικονόμου, για να χειρουργήσει τον βουλευτή της ΕΔΑ. Οι γιατροί έχουν συμβουλευτεί άλλους γιατρούς από την Αγγλία, Ρωσία και Ουγγαρία. Στο προσκέφαλο του στέκονται, σαν χορός αρχαίας τραγωδίας,  ο μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος , και ο αντιστασιακός ήρωας Μανώλης Γλέζος.  Στο παράθυρο ο χορός βλέπει τον κόσμο που μαζεύεται. Υπάρχει ένταση, αναβρασμός. Η Σαλονίκη κρέμεται από τον κτύπο της καρδιάς του νεκρού ήρωα έγραψε μια εφημερίδα.  

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης χτυπήθηκε θανάσιμα στις 22 Μαΐου 1963 στις 8:00 μ.μ. στη Θεσσαλονίκη όπου βρισκόταν για να μιλήσει στην εκδήλωση που διοργάνωσε η Επιτροπή δια την Διεθνή Ύφεση και την Ειρήνη. (1) 

Το κλίμα στη Θεσσαλονίκη ήταν ταραγμένο όπως άλλωστε ήταν σε όλη την Ελλάδα. Στο μετεμφυλιακό κράτος εθνικοφροσύνης τα εντεταλμένα όργανα στηρίζονταν σε μικρές ομάδες κρούσης της αστυνομίας με προεξάρχουσες την ειδική ασφάλεια και την μυστική αστυνομία. Χρησιμοποιούσαν τους ίδιους θεσμικούς μηχανισμούς για να κερδίσουν μια επίφαση νομιμότητας αλλά δρούσαν κατά βάση στο παρασκήνιο, αν όχι στο υπόγειο του έθνους και εκτός των νόμιμων ορίων του. Κάποια μέλη της είχαν αποκτήσει δημόσιο έγγραφο διακοσμημένο με το σιδηρούν γερμανικό πολεμικό σταυρό που βεβαιωνόταν από τον αρχηγό …και εν γνώσει των συνεπειών του νόμου ότι ο εν λόγω τυγχάνει αγωνιστής αντικομουνιστής, θύμα του πατρός, σύνδεσμος και μέλος καθ΄ ημάς οργανώσεως του μαχητικού τμήματος. Η βεβαίωση ήταν επικυρωμένη και με το γνήσιο της υπογραφής του αρχηγού! Ως σκοπός περιγραφόταν «η υπεράσπιση της πατρίδας μας και του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού μέχρι της τελευταίας πνοής παντός και πάντοτε και δια όλων των μέσων». Ενώ στο κομμάτι των υποχρεώσεων των μελών οριζόταν ρητά πως ήταν «η ενίσχυση των σωμάτων οσάκις παρίσταται ανάγκη για την τήρηση της τάξεως και την ησυχία του τόπου». (2) 

Έτσι, εκείνο το βράδυ από τις 6:00 το απόγευμα πολλές δεκάδες άτομα ακραίων δεξιών πολιτικών πεποιθήσεων είχαν αρχίσει να συγκροτούν αντισυγκέντρωση στα πεζοδρόμια των οδών Σπανδώνη, Ερμού και Βενιζέλου, κοντά στο κτίριο όπου επρόκειτο να γίνει η συγκέντρωση. Στελέχη της ΕΔΑ είχαν κάνει διαβήματα τόσο προληπτικά στον εισαγγελέα Πρωτοδικών, ο οποίος ενημέρωσε σχετικά την αστυνομία, όσο και στο Ε΄ Αστυνομικό Τμήμα, μετά τη συνάθροιση των «αντιφρονούντων». Στον τόπο της συγκέντρωσης βρίσκονταν 180 χωροφύλακες εν στολή, καθώς και ο επιθεωρητής Χωροφυλακής Βόρειας Ελλάδας, Κωνσταντίνος Μήτσου (συγκρατήσετε αυτό το όνομα) και ο διευθυντής των αστυνομικών δυνάμεων της πόλης.

Παρόλη την αστυνομία, ο βουλευτής Καβάλας, ο Γεώργιος Τσαρουχάς, που βρισκόταν εκεί κοντά, προπηλακίστηκε λίγο νωρίτερα αλλά δεν είχε είχαν ενημερώσει τον  Γρηγόρη Λαμπράκη. Την ώρα που διέσχιζε ο Λαμπράκης το δρόμο, δυο άνδρες μέσα σε τρίκυκλο όρμησαν στην ομάδα του βουλευτή και των φίλων του ενώ κάποιος που ήταν ανεβασμένος στην καρότσα, χτύπησε με ένα λοστό τον Λαμπράκη στο κεφάλι.

Ένας από τους παρευρισκόμενους οπαδούς του Λαμπράκη, ο Μανώλης Χατζηαποστόλου, πήδηξε μέσα στην καρότσα του τρίκυκλου με σκοπό να σταματήσει το όχημα, που ανάπτυξε μεγάλη ταχύτητα. Ο Μανώλης Χατζηαποστόλου ή όπως τον αποκαλούσαν ο «Τίγρης» θυμάται, «Τρέχω εγώ και ανεβαίνω απάνω. Βλέπω τον Εμμανουηλίδη σκυμμένο πάνω στην καρότσα. Τον πιάνω από τα μαλλιά και του λέω απόψε θα πεθάνεις». Χάρη στην γρήγορη αντίδραση του Χατζηαποστόλου κατέρρευσε η εκδοχή περί τυχαίου περιστατικού όπως  θα το είχαν σχεδιάσει.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι προσπάθησαν να επηρεάσουν τη γυναίκα του Λαμπράκη να γίνει η κηδεία στο χωριό του στη Κερασίτσα, Αρκαδίας όπου και γεννήθηκε αντί να μεταφερθεί η σωρός στην Αθήνα. Φοβόντουσαν τις διαδηλώσεις. Εκείνη αρνήθηκε. Η σωρός μεταφέρθηκε στην Αθήνα νύκτα χωρίς να σταματήσει στους  καθορισμένους σταθμούς. Πλήθος κόσμος στέκονταν  σε κάθε σταθμό αποτίοντας φόρο τιμής. Η δολοφονία συγκλονίζει το πανελλήνιο και υπάρχει κατακραυγή στο διεθνή τύπο. 

Ποιος ήταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης δεν ήταν φανατικός ριζοσπάστης μήτε επαναστάτης. Αντιθέτως, ήταν ένα φτωχό παιδί από την Πελοπόννησο που σπούδασε στην ιατρική με ειδικότητα τη γυναικολογία  καταλαμβάνοντας τη θέση του Υφηγητή στη Μαιευτική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από τα εφηβικά του χρόνια ασχολήθηκε με τον αθλητισμό.  

 Ο εικοσιτετράχρονος Γρηγόρης Λαμπράκης μαζί με τον Jesse Owens στο Βερολίνο

Ο γιατρός των φτωχών

Ήταν φιλάνθρωπος. Προσέφερε τις υπηρεσίες του δωρεάν σε συμπατριώτες του Τριπολιτσιώτες, φτωχούς αγρότες, καθώς και σε άπορους κατοίκους της Αθήνας και του Πειραιά. Γνώστης, ο ίδιος, του τρόμου του πολέμου έγινε  ειρηνιστής στη δεκαετία του ΄50 υποστηρίζοντας το παγκόσμιο κίνημα  για την απαγόρευση των αντιπυρικών όπλων −με καθοδηγητή των Άγγλο φιλόσοφο Bertrand Russell.  Τη χρονική στιγμή της δολοφονίας του ήταν βουλευτής ως συνεργαζόμενος της ΕΔΑ, το μόνο νόμιμο αριστερό κόμμα στη Βουλή. 

Ιστορικό

Ο Λαμπράκης ήταν πολιτικά και κοινωνικά ενεργός στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά, στη Γερμανική κατοχή και στον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και της μοναρχίας υποστηριζόμενη από τους Άγγλους καθώς και τη δεξιά η οποία συμπεριλάμβανε άτομα των ταγμάτων ασφαλείας. Μετά την ήττα του ΕΑΜ ΕΛΑΣ και το ξέσπασμα του Ψυχρού Πολέμου οι ιδέες που αφορούσαν κοινωνική δικαιοσύνη   χαρακτηρίστηκαν ως κομμουνιστικά. Ήταν η εποχή όπου  ήσουν ή κομμουνιστής ή εθνικόφρονας.

Η ιστορικός Εύη Γκοτζαρίδη  γράφει: «Τα χρόνια μεταξύ 1949 και 1967, δηλαδή μέχρι τη δικτατορία του Παπαδόπουλου χαρακτηρίζονται από φτώχεια, θεσμική ανισορροπία, ένας συναγωνισμός για την κυριαρχία της εξουσίας μεταξύ των διαφορετικών κέντρων εξουσίας, μανιασμένος αντικομουνισμός  στο επίπεδο του Κράτους, κοινωνική δυσαρέσκεια και ταραχή, μια πολιτική κουλτούρα βασισμένη πάνω σε μια παρατεταμένη κατάσταση έκτακτης ανάγκης και γενικότερα, μια  απουσία της ελευθερίας η οποία κρυβόταν πίσω από το προσωπείο την νομοκρατίας  και της δημοκρατικής τάξης». (4)

Η ζωή του

Ο Γρηγόρης γεννήθηκε το 1912 στην Κερασίτσα Αρκαδίας, σε μια αγροτική περιοχή. Ήταν το 14ο παιδί από τα συνολικά 18  παιδιά που απέκτησαν οι γονείς του.

Το πατρικό  σπίτι των Λαμπράκηδων

Φοίτησε στο γυμνάσιο της Τρίπολης και στη συνέχεια γράφτηκε στην Εμπορική και Λογιστική Σχολή Παναγιωτόπουλου στον Πειραιά. Το 1933 ο αδελφός του ο Θεόδωρος Λαμπράκης (3) τον παρότρυνε να δώσει εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή των Αθηνών. Χάρη στους υψηλούς βαθμούς του κατόρθωσε να λάβει υποτροφία και να συνεχίσει δωρεάν τη φοίτησή του τα τρία επόμενα πανεπιστημιακά χρόνια. Ήδη  από το 1931 συμμετείχε σε αγώνες με πολλές πανελλήνιες νίκες. Στις αθλητικές οργανώσεις των Βαλκανίων αναδείχτηκε δέκα φορές Βαλκανιονίκης στο άλμα εις μήκος.  Συμμετείχε στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1936 στο Βερολίνο.  Το 1943 ίδρυσε την «Ένωση Ελλήνων Αθλητών» και διοργάνωνε αγώνες από τα έσοδα των οποίων τροφοδοτούσε τα λαϊκά συσσίτια.  Μετά την απελευθέρωση ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιατρική. Ήταν μέλος του Δ.Σ. του ΣΕΓΑΣ, τα πρώτα μετακατοχικά χρόνια και ίδρυσε το «Ταμείο Υγείας και Περίθαλψης Αθλητών». Ως βουλευτής Πειραιά, μετά το 1961, στήριξε τον θεσμό του αγροτικού γιατρού καταθέτοντας την πρώτη του ερώτηση στη Βουλή για το θέμα αυτό.

Ο Γρηγόρης μαζί με την μητέρα του

Στο προσωπικό του Ημερολόγιο έγραφε στις 12 Μαΐου 1950 «Με καλούν στη Σχολή για προφορικές εξετάσεις. Πήγα μαζί με τον Θόδωρο. Καταλάβαινα απολύτως τη σοβαρότητα της στιγμής. Ξεκίνησα από το χωριό με μια τραγιασκούλα και τώρα χτυπώ την πόρτα της Ιατρικής Σχολής και ζητάω να γίνω υφηγητής». 

1961-1963: Τα τελευταία χρόνια

Ως μέλος της Βουλής του 1961 ο Λαμπράκης θα  μπορούσε να παρουσιάσει και να ενισχυθεί η ατζέντα του για την ειρήνη και τον αφοπλισμό− τότε που η κυβέρνηση  έθετε τη χώρα σε κίνδυνο επιτρέποντας τον οπλισμό της μαζικής καταστροφής στην Ελλάδα και συμμαχώντας με τις ΗΠΑ η οποία πίστευε ότι ήταν μια ιμπεριαλιστική εξουσία που δεν ενδιαφερόταν για την ίδια την Ελλάδα. 

Το λογότυπο της ΕΔΑ ήταν Δημοκρατία, Ειρήνη και Αμνηστία.

Ως μέλος της Βουλής απέκτησε διεθνή θέση για την πρωτοβουλία του για την ειρήνη και τον  αγώνα του να ελευθερώσει 1000+ πολιτικούς κρατούμενος που βρισκόταν στην φυλακή ή στην εξορία στα νησιά από τον εμφύλιο πόλεμο. Βέβαια, για την κυβέρνηση όλοι οι κρατούμενοι ήταν επικίνδυνοι τρομοκράτες.  Οι κρατούμενοι αποφυλακιζόταν μόνον εάν υπέγραφαν δήλωση ότι αποκηρύττουν τα πολιτικά ιδεώδη και ότι θα απέχουν από την πολιτική. (Τα αριστερά κόμματα στην Αγγλία και αλλού χλεύασαν αυτήν την απαίτηση των οργάνων.) 

Κορυφώθηκαν τα γεγονότα τον Απρίλιο του 1963 όταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης πήγε στην Αγγλία προκειμένου να συμμετάσχει στην ετήσια πορεία για την απαγόρευση της των αντιπυρηνικών όπλων. Το λεγόμενο Aldermaston March.

Η πορεία ειρήνης στο Λονδίνο 

Η  πορεία ήταν ένας πραγματικός θρίαμβος!  Η πορεία ξεκινούσε από Aldermaston, Berkshire και έφτανε στο Hyde Park του Λονδίνου −περίπου 83 χιλιόμετρα! 

Ο Λαμπράκης συναντήθηκε με τον Russell και πρότεινε να διοργανωθεί παρόμοια πορεία στην Ελλάδα. Μάλιστα ζήτησε από την Επιτροπή του Λονδίνου το επίσημο Ελληνικό πανό της πορείας για να το χρησιμοποιήσει στην Ελλάδα. Συμφώνησαν.

Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης

Η πορεία θα λάμβανε χώρα στις 21 Απριλίου και η διαδρομή ήταν συμβολική: Θα ξεκινούσε από το λόφο του Μαραθώνα, όπου οι αρχαίοι ήρωες απέκρουσαν τους ξένους κατακτητές, και θα έφταναν στο λόφο της Πνύκας, στην έδρα της αρχαίας Αθηναϊκής Δημοκρατίας ακριβώς απέναντι από την Ακρόπολη.

Η ιστορική φωτογραφία του Γρηγόρη Λαμπράκη

Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή  δεν το δέχτηκε. Απαγόρεψαν την πορεία. Κατά τη γνώμη του πολιτικού Αχιλλέα Γεροκωστόπουλου είχε όλα τα χαρακτηριστικά του κομμουνιστικού μετώπου.

Γελοιογραφία του Μποστ 

Σίγουρα θα συμμετείχαν και οι κομμουνιστές αλλά δεν ήταν τόσο απλό. Ο  ίδιος ο Bertrand Russell είχε γράψει ένα άρθρο για τον Ελληνικό τύπο την παραμονή της πορείας καλώντας όλους τους Έλληνες - να συμμετέχουν όποια κι αν ήταν η πολιτική τους θέση. Μόνο που όσοι άνθρωποι μαζεύτηκαν να συμμετάσχουν συλλήφθηκαν. Χάρη στη βουλευτική ασυλία  δεν μπορούσαν να συλλάβουν  τον Γρηγόρη Λαμπράκη.  Περπάτησε μόνος του για 45 χιλιόμετρα! Η πορεία δημιούργησε μεγάλη δημοσιότητα και ενεργοποιήθηκε ο  κόσμος.

Ένα φιλί από τον Παναγιώτη Γούτα 

Το ταξίδι της Φρειδερίκης στο Λονδίνο

Μπέτυ Αμπατιέλου – Μπάρτλετ

Τέλη Απριλίου, ξαναβρέθηκε ο Γρηγόρης Λαμπράκης στο Λονδίνο για να υποστηρίξει την γυναίκα του Αμπατιέλου, την Αγγλίδα Μπέτυ Αμπατιέλου – Μπάρτλετ η οποία ζητούσε ακρόαση από τη Φρειδερίκη. Ο σύζυγός της βρισκόταν ακόμα μέσα στη φυλακή. Δηλαδή συνολικά 16 χρόνια! Σιγά-σιγά με την Αμπατιέλου μαζεύτηκαν Έλληνες και Κύπριοι φοιτητές.  Ζητούσαν  περισσότερες ελευθερίες για την Ελλάδα. Ζητούσαν άμεση απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων. Σε κάποια φάση βγήκε η Φρειδερίκη να ψωνίσει και η Αμπατιέλου μαζί με τους φοιτητές την πρόλαβαν στη γωνία. Οι διαδηλωτές συνέχισαν να της φωνάζουν. Σάστισαν οι σωματοφύλακές της Φρειδερίκης και μέσα στην αναμπουμπούλα, τις φωνές και τα σπρωξίματα, η Φρειδερίκη και η Αμπατιέλου ήρθαν πρόσωπο με πρόσωπο. Η Φρειδερίκη έκανε να γυρίσει την πλάτη και να τρέξει. Η Αμπατιέλου την έπιασε γερά από τους ώμους. Κανείς δεν γνωρίζει εάν η Αμπατιέλου χαστούκισε τη βασίλισσα, όπως γράφτηκε και έκανε τους Έλληνες πίσω στη χώρα να γελούν και να ψιθυρίζουν «ν’ αγιάσει το χέρι της». Κάθιδρη η βασίλισσα έστριψε σε ένα στενό για να ξεφύγει, αλλά ήταν αδιέξοδο. Το πλήθος σε λίγα δευτερόλεπτα θα έστριβε και εκείνο και θα την εγκλώβιζε. Πανικόβλητη άρχισε να πατάει όλα τα κουδούνια της πρώτης πολυκατοικίας που βρήκε: «Ανοίξτε μου, σας παρακαλώ, είμαι η βασίλισσα της Ελλάδας, με κυνηγούν». Τελικά κάποιος ένοικος της άνοιξε την πόρτα. Λίγα λεπτά αργότερα εμφανίστηκε η αστυνομία και τη διαβεβαίωσε ότι οι διαδηλωτές είχαν διαλυθεί. 

Την επόμενη έφτασε στο Λονδίνο ο Λαμπράκης, ο οποίος στάθηκε στο πλευρό της Αμπατιέλου και ζήτησε συνάντηση με τη Φρειδερίκη. Εκείνη αρνήθηκε ξανά. Ο Λαμπράκης διοργάνωσε συνέντευξη τύπου και  την επόμενη μέρα ο βρετανικός Τύπος με πρωτοσέλιδα του πρόβαλλε τις δηλώσεις Λαμπράκη: «Στην Ελλάδα, δεν κυβερνά η κυβέρνηση ούτε ο Βασιλεύς. Στη χώρα μου κυβερνά η Βασίλισσα Φρειδερίκη.»

Η Φρειδερίκη θα θύμωσε πολύ με τον Λαμπράκη. Όπως θα θύμωσε με την όλη εικόνα της Αμπατιέλου με το πλακάτ να στέκεται έξω από το ξενοδοχείο νυχθημερόν. Θα θύμωσε με τους κανονισμούς του ξενοδοχείου οι οποίοι δεν μπορούσαν λέει να διώξουν την Αμπατιέλου και τους φοιτητές. Θα θύμωσε που ο Καραμανλής τελικά είχε δίκιο. "Να μη πάει", ακριβώς γι αυτούς τους λόγους.  Θα θύμωσε με την Βασίλισσα της Αγγλίας η οποία δέχτηκε την επιστολή της Αμπατιέλου ταπεινώνοντας την ίδια μπροστά στα μάτια όλων.  Θα θύμωσε πολύ με τις εφημερίδες που έγραψαν για τις φιλοναζιστικές συμπάθειες» της. 

Εικοσιδύο μέρες αργότερα ο Λαμπράκης χτυπήθηκε θανάσιμα.

Η ΔΙΚΗ

Η κυβέρνηση δήλωσε ότι δεν είχε καμία ανάμειξη αλλά κατά τη διάρκεια της δίκης οι σχέσεις της αστυνομίας και του στρατού αποκαλύφθηκαν. Ανακριτής ήταν ο Χρήστος Σαρτζετάκης.  (5) 

Ποιοι ήταν οι φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας;  α) Σπύρος Κοτζαμάνης ο οδηγός του τρικύκλου, γνωστός στον υπόκοσμο της Θεσσαλονίκης και κάτοχος της Βεβαίωσης της Αστυνομίας β) Μανώλης Εμμανουηλίδης, παιδεραστής και συνεργάτης της αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών και γ) ο Ξενοφών Γιοσμάς, ιδρυτής και αρχηγός της αντικομουνιστικής παρακρατικής οργάνωσης, συνεργάτης των αρχών ασφαλείας της Θεσσαλονίκης και προσωπικός φίλος του στρατηγού Κωνσταντίνου Μήτσου. Συνελήφθη και προφυλακίστηκε με την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας για αυτές τις πράξεις αλλά αθωώθηκε, ενώ τελικά καταδικάστηκε για διατάραξη της κοινής ειρήνης.

Ο Σπύρος Κοτζαμάνης και o Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης,  καταδικάσθηκαν τον Δεκέμβριο του 1966 σε πολυετή φυλάκιση και συγκεκριμένα για θανατηφόρο σωματική κάκωση. Ο Σπ. Κοτζαμάνης για 11 χρόνια και ο Εμ. Εμμανουηλίδης για 8,5 χρόνια. Λίγα χρόνια αργότερα οι Απριλιανοί  τους έδωσαν αμνηστία.

Ο τότε Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής υπέβαλε την παραίτησή του στον Βασιλιά στις 11/06/1963.

Μέρες μετά από το δολοφονία του Λαμπράκη δημιουργήθηκε η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη με επικεφαλής τον Μίκη Θεοδωράκη. 

Το 1983, στον πρώτο αγώνα του κλασσικού Μαραθώνα, όπου μετείχαν μόνο Έλληνες, ο αγώνας αφιερώθηκε στη μνήμη του Γρηγόρη Λαμπράκη.  (6)

Σήμερα

Πέρα από την ονομασία των  πλατειών και  των δρόμων με το όνομά του και η σχεδόν ξεχασμένη σχέση του με το Μαραθώνιο θα ήθελα να πιστεύω ότι μας άφησε  ένα σημαντικό μήνυμα ο Γρηγόρης Λαμπράκης ο οποίος οραματίστηκε μια κοινωνία που ταίριαζε με την ηθική και τα ιδεώδη του.  Δύο από τα τρία παιδιά του κατέβηκαν σαν υποψήφιοι στις εθνικές εκλογές. Ο ένας με τη Νέα Δημοκρατία και ο άλλος με το Ποτάμι. 

Λένε, ότι δεν μπορούμε να ξεχάσουμε απολύτως τις αδικίες που μας προκάλεσαν. Ούτε μπορούμε να γλυτώσουμε από τις αναμνήσεις των λαθών που εμείς οι ίδιοι προκαλέσαμε. Όμως, μπορεί να μας διαμορφώσει η ιστορία χωρίς να είμαστε αιχμάλωτη της.

Γλύπτης: Βασίλης Δωρόπουλος. Το μπρούτζινο αυτό άγαλμα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη.  Δύο χέρια υψωμένα στον ουρανό κάνουν δέηση και δείχνουν προς κάτι θεϊκό και ουράνιο, και σε πλάγια θέση ένα κεφάλι και δίπλα του ένα περιστέρι, το σύμβολο της αγνότητας και της ειρήνης. Στην κάτω πλευρά του αγάλματος αναγράφεται πως το άγαλμα είναι δωρεά της οικογένειας Φωκά. 


 

Το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου χαραγμένο

στον τάφο του Γρηγόρη Λαμπράκη

Ανυπόγραφο ανάγλυφο στον τάφο 

του Γρηγόρη Λαμπράκη 

Υποσημειώσεις

(1) To 1961 ο Λαμπράκης δραστηριοποιήθηκε στο Ειρηνιστικό Κίνημα και με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε η Ελληνική Επιτροπή δια την Διεθνή Ύφεση και την Ειρήνη όπου υπήρξε ο Αντιπρόεδρος της.

(2) Στράτος Δορδανάς, Επίκουρος του Πανεπιστημίου Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών). https://www.youtube.com/watch?v=Xbdbu29GNCo  Εξαιρετική συζήτηση στη Βουλή με θέμα: Δολοφονία Λαμπράκη 50 χρόνια μετά - η ιστορική συζήτηση (2013).Μίλησαν οι Βουλευτές Γ. Βουλγαράκης και ο Γ. Ρωμαίος (ο οποίος ως δημοσιογράφος στα ΝΕΑ είχε ασχοληθεί ιδιαιτέρως με τη δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη). Οι καθηγητές Πανεπιστημίου: Στρ. Δορδανάς, Χρήστος Χρηστίδης, Λεων. Καλλιβρετάκης, Γιάννης Τζαννετάκος και Νίκος Αλιβιζάτος και συντονιστές της συζήτησης ο Π. Σούρλας και ο Ηλ. Νικολακόπουλος.

 (3) Ο ίδιος ήταν γιατρός στο Τζάννειο Νοσοκομείο Πειραιά. Το 1934 απολύθηκε για πολιτικούς λόγους.  Ίδρυσε μαζί με άλλους την κλινική «Λευκός Σταυρός». Κατά τη διάρκεια της κατοχής κατέφυγε στα βουνά όπου εργάστηκε εθελοντικά ως γιατρός. Το 1956 εξελέγη Βουλευτής Πειραιά με το κόμμα Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου (ΕΠΕΚ).

((  (4)  Σελίδα 198 του βιβλίου της Evi Gkotzaridis: A Pacifist’s Life and Death- Grigorios Lambrakis and Greece in the Long Shadow of the Civil War.

 Τ(5) Το 1968 ο Χρ. Σαρτζετάκης απολύθηκε από το Δικαστικό Σώμα και στη συνέχεια συνελήφθη δύο φορές, βασανίστηκε στο κολαστήριο της οδού Μπουμπουλίνας, ΕΑΤ-ΕΣΑ και φυλακίσθηκε για περίπου έναν χρόνο χωρίς να περάσει από δίκη.  Με την κατάρρευση της Χούντας, τον Σεπτέμβριο του 1974 αποκαταστάθηκε στην υπηρεσία του, αναλαμβάνοντας χρέη Εφέτη. Στα 52 του χρόνια, το 1981 γίνεται Πρόεδρος Εφετών και έναν μόλις χρόνο αργότερα Αρεοπαγίτης. Διετέλεσε Πρόεδρος της Δημοκρατίας από 1985-1990.

 A Ο Βασίλης Βασιλικός έγγραψε το Ζ που αναφέρεται στα γεγονότα της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη. Το 1969 έγινε κινηματογραφική μεταφορά από τον Κώστα Γαβρά.  

Επιστολή του ειρηνιστή  Bertrand Russell  με ημερομηνία 15/03/1967 

για τη διεξαγωγή της πορείας στην Ελλάδα που δεν έμελλε να γίνει. 

"Στις 15 Απριλίου 1967 θα ακολουθήσουμε το δρόμο του αρχαίου Μαραθώνα του δρομέα ο οποίος έτρεξε από τον αγρό με τιμή στη Ακρόπολη και ανακοίνωσε τον θρίαμβο της νίκης, ειρήνης και του πολιτισμού. Θα περπατήσουμε στα χνάρια  του Γρηγόρη Λαμπράκη δίπλα- δίπλα με τον Bertrand Russell, Linus Pauling, Martin Luther King και τον Ehrenburg.

Θα υποστηρίξουμε την ειρήνη και την Δημοκρατία τις πιο πολύτιμες απαιτήσεις της Ελλάδας και του Ανθρώπου..."

Άλλες Πηγές:

https://www.ert.gr/dimosio-vima/arthrografia/21i-apriliou-1963-o-grigoris-labrakis-ke-apagorevmeni-poria-irinis/ 

 http://www.avgi.gr/article/10811/11099357/gregores-lamprakes-o-giatros-ton-phtochon

http://farosthermaikou.blogspot.com/2011/05/blog-post_22.htmlhttp://www.topontiki.gr/article/211250/otan-i-vasilissa-elisavet-hastoykise-ti-freideriki

Π