ΓΙΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΝΑΝΟΣ, Ο ΓΛΥΠΤΗΣ

 1863  - 1940

 

Και μόνο κοιτάζοντας τη  φωτογραφία του αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο γλύπτης Τζώρτζης Μπονάνος είχε άποψη για τα πράγματα.  Έχουν πει  ότι ο χαρακτήρας του  θύμιζε «το πάθος της φλογερής επτανησιακής του ιδιοσυγκρασίας». Πράγματι, ήταν  ανήσυχος και αεικίνητος με ζεστή καρδιά και αχαλίνωτη φαντασία.
'Ηταν υπερήφανος για την καταγωγή και υπέγραφε τα έργα του Γ. ΜΠΟΝΑΝΟΣ ΕΠΟΙΕΙ ΚΕΦΑΛΛΗΝ.

https://glypto.wordpress.com

Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι ήταν εργασιομανής. Χάνεις το μέτρημα με τα γλυπτά του Τζώρτζη Μπονάνου  στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.  Υπάρχουν πάνω από  είκοσι πέντε γλυπτά!

Γεννήθηκε στο Ληξούρι της  Κεφαλονιάς αλλά όταν ήταν δέκα χρονών  η οικογένειά του μετακόμισε  στην Αθήνα.  Από τη νεαρή του  ηλικία εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από τα αρχαία της πρωτεύουσας που αποφάσισε  να γίνει γλύπτης και παρότι η οικογένεια του ήταν επιχειρηματίες  και θα τον ήθελε στις επιχειρήσεις της επέμενε στην απόφασή του.  

Σπούδασε στη Σχολή Τεχνών υπό του Λεωνίδα Δρόση  και εργάστηκε στο εργαστήριο του Δημήτρη Φιλιππότη. Στου Φιλιππότη δημιούργησε το γλυπτό ‘Νάρκισσος’ που αγοράστηκε από τον Έλληνα του εξωτερικού Χατζόπουλο για 1,200 φράγκα – δίνοντας του έτσι την ευκαιρία να σπουδάσει στο εξωτερικό. 

Επέλεξε τη Ρώμη – όπως όλοι οι επίδοξοι γλύπτες της εποχής του – και παρακολούθησε μαθήματα στο  Regio Istituto di Belle Arti  (το οποίο προήλθε από την φημισμένη σχολή Accademia di San Luca). Εκεί πήρε το πρώτο βραβείο για το γυμνό.  Καθηγητές του ήταν οι Antonio Allegretti και Girolamo Masini. 

Επέστρεψε στην Αθήνα μετά από πέντε χρόνια και εργάστηκε για λίγο διάστημα  στο εργαστήριο του Δρόση. Εγκαταστάθηκε στη συνέχεια ‘στας (τότε) εξοχάς’ στους Αμπελοκήπους με τη γυναίκα του, την Αρσακειάδα, Σοφία Βάμπα  με την οποία απέκτησαν δέκα παιδιά! Η ζωή του ήταν ήσυχη με μερικούς καλούς φίλους, ένας εκ των οποίων  ήταν ο ζωγράφος και συμπατριώτης Σπύρος Βικάτος.

Νανά ή Κυνηγέτις (Ο Μπονάνος εμπνεύστηκε από την "Νανά" του Εμιλ Ζολά, για το οποίο έλαβε χάλκινο μετάλλιο στην Διεθνή Καλλιτεχνική Έκθεση στο Παρίσι το 1900)

Η καλλιτεχνική ιδεολογία του διαμορφώθηκε από την παιδεία του η οποία ήταν κλασικιστική και σε αυτήν έμεινε πιστός.  Είχε πει: «Πιστεύω εις μιαν τέχνην Ελληνικήν γεννηθείσαν εκ του έθνους του  Ελληνικού και πάλιν ερχομένην  δια του έθνους του Ελληνικού». 

Ιδιόρρυθμος και ασυμβίβαστος

Το 1911 ανέλαβε τη θέση του Καθηγητή στην Σχολή Καλών.  Αμέσως κατέγραψε προτάσεις και πρότεινε μεταρρυθμίσεις τις οποίες κατέθεσε στον τότε Υπουργό  Παιδείας και στον τότε Πρύτανη της Σχολής Καλών Τεχνών, Γ. Ιακωβήδη. Στόχος ήταν η βελτίωση του επιπέδου της Σχολής – όπως όλες  οι Σχολές Καλών Τεχνών της Ευρώπης είχαν ήδη κάνει – και κατά δεύτερον  να αποφασιστεί μια πολιτική και μια στρατηγική σχετικά με τις τέχνες στην Ελλάδα. Προς μεγάλη του απογοήτευση καμία πρόταση του δεν συζητήθηκε  και καμία μεταρρύθμιση δεν πραγματοποιήθηκε. ΄Ετσι, σε σύντομο χρονικό διάστημα υπέβαλε την παραίτησή του.  Το 1913  του πρότειναν εκ νέου θέση στη Σχολή που αρχικά δέχτηκε και στη συνέχεια παραιτήθηκε.  Όντως, η πολιτική, η διπλωματία και η δικτύωση δεν ήταν από τα δυνατά σημεία του. 

Ωστόσο, ο Μπονάνος είχε πάντοτε παραγγελίες και το εργαστήριο του δούλευε συνεχώς. Συμμετείχε με έργα του σε πολλές εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό, όπως στα Δ΄Ολύμπια στο Ζάππειο το 1888, στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού - το 1889 και το 1900 - και στην Καλλιτεχνική Έκθεση του Ζαππείου το 1933, το 1938 και το 1939. 

Υπάρχουν έργα του σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, στην Κύπρο και στην Αίγυπτο (κενοτάφιο του Γ. Αβέρωφ).

Ο ΜΙΑΟΥΛΗΣ στη ΣΥΡΟ.  Οι ανδριάντες του Μπονάνου

εκπέμπουν ζωντάνια και δυναμική. (1899) 

Ο Μπονάνος εργάστηκε ακατάπαυστα ως το τέλος της ζωής του, συμμετείχε σε διαγωνισμούς και έστελνε έργα του σε εκθέσεις του εξωτερικού. Για όσους αποφάσιζαν να δουλέψουν μαζί με τον Μπονάνο –  δεν ήταν εύκολος άνθρωπος –  ήταν γενναιόδωρος εργοδότης στους  γλύπτες και στους μαθητευόμενους και βοήθησε όσους είχαν ανάγκη.  

Πολλά από τα έργα του ακολουθούν την αισθητική της εποχής και εξυπακούεται και το τί θέλει ο πελάτης ωστόσο υπάρχει φαντασία και τα έργα του ξεχωρίζουν. 

Τάφος του Κεφαλονίτη Μουσουργού, Γεώργιο Λαμπίρη- Τμήμα 4/426 (1890)

Η επιβλητική παρουσία του Παναγή Χαροκόπου, γεμάτη αυτοπεποίθηση  (1915) Τμήμα 4/561

(Ο Π. Χαροκόπος γεννήθηκε στην Κεφαλλονιά το 1835. Μετανάστευσε στη Ρουμανία, όπου απέκτησε μεγάλη περιουσία ασχολούμενος με το εμπόριο σιτηρών και την καλλιέργεια μεγάλων κτημάτων τα οποία νοίκιαζε. Το 1899 επέστρεψε στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και αγόρασε μεγάλες εκτάσεις στη Θεσσαλία. Ασχολήθηκε επίσης και με χρηματοοικονομικές δραστηριότητες.)

Η εκδοχή του Μπονάνου: "Η  Κοιμωμένη" Στέλλα Σταμπολτζή   Τμήμα 4/592 (1917)  

Οικογένεια Αναστάσιου Λιβιεράτου  από την Κεφαλλονιά Τμήμα 7/41  

Η προσωποποίηση της ψυχής, στη μορφή κοριτσιού με φτερά πεταλούδας

και καταγωγή από την αρχαιότητα 

Κωνσταντίνος Κόντος Τμήμα 7/615 (1917) 

Τριανταφυλλιά Οικονόμου Τμήμα 9/40

(1917)

  Κωνσταντίνος Βάρκας   Τμήμα 5/   (1920) 

Οικογένεια  Αντωνίου Κιμουλάκη Τμήμα 7/116 (1908) 

Γεώργιος Παπαιωάννου Τμήμα 5/710 (1927). Ο Μπονάνος συχνά χρησιμοποιεί αυτό που μοιάζει με φωτοστέφανο. Δείτε την Ριζοπούλου καθώς και τον οικογενειακό του τάφο. 

Οικογένεια Ευαγγελάτου Τμήμα 5/510 (1915) 

 Παύλος  Καλλιγάς Τμήμα 2/41 (1896) 

(Ο Παύλος Καλλιγάς ήταν γιος του Παναγή Άννινου, Κεφαλονίτη έμπορου και γόνου αρχοντικής οικογένειας της Κεφαλλονιάς, και της Σοφίας Μαυρογορδάτου από τη Σμύρνη. Ήταν νομικός, οικονομολόγος, ιστορικός και πολιτικός. Κατά τη διάρκεια της πολιτικής σταδιοδρομίας του διετέλεσε υπουργός  σε αρκετές κυβερνήσεις, Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων  και διοικητής της  Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.) 

Ιωάννης Μπούνας Τμήμα 4/243 (1906) 

Ν. Παπαμιχαλόπουλος Τμήμα 4/511 (μετά το 1888) 

Βασίλειος Σπηλιόπουλος Τμήμα 6/147 (1913)

Χρυσούλα Ριζοπούλου Τμήμα 7/121 (1927)  

Παν. Μιχαλολιάκος Τμήμα 7/278 (1900)

                                    GERMAIN HERNRICHSEN, CONSEILLER D ETAT

ACTUEL DE L' EMPIRE DE RUSSIE Τμήμα 7/306 (μετά το 1901)

Τμήμα 4 / 141 Σμαράγδα Δυοβηνιώτη  

Κρίσπι- Ζαχαριάδη- Οικονόμου Τμήμα 8/236 (1926) 

Ανάμεσα στο μνημείο Κρίσπι- Ζαχαριάδη- Οικονόμου  8/236  και το 8/237
υπήρχε η προτομή  του Ν. Ζαχαριάδη αλλά σήμερα που
γράφεται  το κείμενο  δεν βρίσκεται  πλέον εκεί. 

Η φωτογραφία είναι από  το "Γλυπτοθήκη": https://glypto.wordpress.com/

Αντώνιος Θεοφίλατος  Τμήμα 8/151 (1919) 

Αριστείδης Βάμπας (πεθερός του Μπονάνου)  Τμήμα 8/175 (1919)  

Οικογενειακός τάφος  του Γεωργίου Μπονάνου Τμήμα 7/332 

Ο Χάρτης

Πηγή:

Χάρη στην διατριβή της  Θεοδώρας Φ. Μαρκάτου εντοπίσαμε τα περισσότερα  έργα του Γ. Μπονάνου στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών. Θεοδώρα Φ. Μαρκάτου: Η ζωή και το έργο του Γεώργιου Μπονάνου (http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/2085#page/26/mode/1up)