ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ

                            

 1793 - 1877

Τμήμα  2/15 

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ήταν Ναύαρχος και απέκτησε τη φήμη του από τους άθλους κατά την Ελληνική Επανάσταση και στη συνέχεια έγινε σημαντικός πολιτικός.

Ο Κανάρης γεννήθηκε στα Ψαρά, ένα μικρό νησί νοτιοδυτικά της Χίου και όπως πολλοί νησιώτες, έγινε ναυτικός και καπετάνιος σε ένα μικρό εμπορικό πλοίο.  Μολονότι, δεν μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία η Ελληνική Επανάσταση του 1821 τον πήγε στη μάχη. Όπως όλοι, τρομοκρατήθηκε όταν τον Απρίλιο του 1822, οι Οθωμανοί, υπό τον Τούρκο Ναύαρχο Καρά Αλή Πασά, έσφαξε τους κατοίκους της Χίου. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την υποστήριξη των Ευρωπαίων. Χαρακτηριστικός είναι ο γνωστός  πίνακας του Ντελακρουά στον οποίον απεικονίστηκε η σφαγή που προκάλεσε τον αποτροπιασμό των Ευρωπαίων.

Σε ανταπάντηση ο Έλληνας Ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης (1)  επιτέθηκε στον Τούρκικο στόλο με πενήντα μικρά καράβια και οχτώ πυροβολικά. Ο Κανάρης  ήταν ο Μπουρλοτιέρης.

Η σφαγή της Χίου του Ευγένιου Ντελακρουά

Η Εκδίκηση

Την νύχτα τις 6 Ιουνίου 1822, ο Κανάρης με άλλους τριάντα έξι άντρες πλησίασαν με δύο πυρπολικά- γεμάτα εκρηκτικά−   την Τούρκικη Ναυαρχίδα. Ο Κανάρης κατόρθωσε να γαντζώσει το πυρπολικό του στη ναυαρχίδα και να του βάλει φωτιά τινάζοντας τη ναυαρχίδα στον αέρα.  Δύο χιλιάδες Οθωμανοί (και αιχμάλωτοι Έλληνες), βρήκαν τον θάνατο. Ο Καρά Αλή Πασά πέθανε από τα εγκαύματα λίγο αργότερα. Θα ήταν δύσκολο να μην υπερεκτιμήσεις το ψυχολογικό αντίκτυπο της μεγάλης νίκης.

Ο Κανάρης και ο Πιπίνος. Παριστάνει τον Κανάρη και τον Πιπίνο να κατευθύνονται προς τον τουρκικό στόλο, τη νύκτα της 6ης προς την 7η Ιουνίου 1822 του Ιταλού γλύπτη Benedetto Civletti.

Μεταξύ 1822 και 1824 ο Κανάρης έκανε τρεις ακόμα πετυχημένες απόπειρες εναντίον του Τούρκικου στόλου, μια στην Τένεδο, το Νοέμβριο του 1822 και το 1824 στη Σάμο και στη Μυτιλήνη. Είχε πει ο Κανάρης αργότερα ότι κάθε φορά που πλησίαζε τον εχθρό με το πυρπολικό  κατά τη διάρκεια του πολέμου έλεγε στον εαυτό του: «Κωνσταντή, θα πεθάνεις».

Το 1825 ο Κανάρης επιχείρησε να πυρπολήσει του Μεχμέτ Αλή τα καράβια έξω από την Αλεξάνδρεια. Δυστυχώς για την Πελοπόννησο και τις άλλες περιοχές απέτυχε. 

Το 1826  τοποθετήθηκε κυβερνήτης του νέου πλοίου "Ελλάς". Παρά τις προσπάθειες τους, οι Έλληνες δεν κατάφεραν να νικήσουν τον Ιμπραήμ Πασά μέχρι που οι από κοινού προσπάθειές τους με τους Άγγλους, Γάλλους και Ρώσους αφάνισαν τον Τουρκικό στόλο στο Ναβαρίνο στις 20 Οκτωβρίου 1827.  

Ο Κανάρης στο Δημοτικό κήπο της Χίου

Γλύπτης: Μιχάλης Τόμπρος.

 

Τα Επακόλουθα

Ο Κανάρης υποστήριξε τον Ιωάννη Καποδίστρια, τον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας. Με τη δολοφονία του  ο Κανάρης αποσύρθηκε στη Σύρο αλλά ο Βασιλιάς Όθωνας τον διόρισε Ναύαρχο το 1833.

Όταν μπήκε στην πολιτική του δόθηκαν αρκετά Υπουργικά πόστα και υπηρέτησε έξι φορές ως Πρωθυπουργός (1844, 1848, 1854, 1864, 1864 –δύο φορές σε έναν χρόνο και τελικά και το έτος 1877).

Δεν είναι κάποιο ρεκόρ για τη πολιτική ζωή του τόπου μας αλλά λέει πολλά όσον αφορά την ταραχώδη  πολιτική ζωή. (2)  Ο Κανάρης πέθανε  εν ενεργεία Πρωθυπουργός το 1877 και θάφτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο ως ήρωας του έθνους.  

Ο τάφος του ανατολικά της εκκλησίας του Αγίου Λαζάρου είναι ιδιαίτερα ταπεινός. Η καρδιά του όμως βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (επί της Σταδίου) σε περίτεχνο περιβάλλον.

Ο Θωμάς Θωμόπουλος φιλοτέχνησε  τη λήκυθο για να δεχτεί 

την καρδιά του Κανάρη όπως και τη μαρμάρινη λάρνακα στην

οποία τοποθετήθηκε –με κάθε επισημότητα τον Νοέμβριο 1929–

στο Υπουργείο Ναυτικών. 

Τα πολυαγαπημένα του Ψαρά και η Χίος έπρεπε να περιμένουν μέχρι το 1912 μέχρι να ενσωματωθούν στο Ελληνικό Κράτος.

Ο τάφος του βρίσκεται στο τμήμα 2/15

Υποσημειώσεις:

(1) Ο Ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία   θάφτηκε στον Πειραιά κοντά στο μνημείο του Θεμιστοκλή. 

(2) Από το  1833 έως το 1877, η Ελλάδα είχε 54 Πρωθυπουργούς.

1966 Εγώ (αριστερά) με την ξαδέλφη μου
μπροστά από το άγαλμα του Κανάρη
στην Χίο