Athens First Cemetery in Greek: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΡΟΥΤΟΣ, Ο ΓΛΥΠΤΗΣ

Σάββατο 30 Ιουνίου 2018

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΡΟΥΤΟΣ, Ο ΓΛΥΠΤΗΣ

Ο εραστής της κλασσικής τέχνης

1843-1909

Ο ιστορικός καμβάς της γλυπτικής στην νεότερη Ελλάδα μπορεί να αποτυπωθεί με τα έργα τριών μαρμαροτεχνιτών: τον Γεώργιο Βρούτο, τον εραστή των κλασσικών παραδόσεων της τέχνης, τον Δημήτρη Φιλιππότη, ο οποίος έσπασε τα δεσμά του κλασικισμού και τον Γεώργιο Βιτσάρη που χαρακτηρίστηκε ως ο κατ΄ εξοχήν αληθής εκπρόσωπος της νεότερης γλυπτικής.

Ο Γεώργιος Βρούτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1843 και είχε ρίζες από την Κρήτη. Σπούδασε από το 1859 μέχρι το 1864 γλυπτική στη Σχολή Καλών Τεχνών υπό τον Γεώργιο Φυτάλη και παράλληλα δούλευε στο εργαστήριο του καθηγητή και γλύπτη Ιωάννη Κόσσου.

Το 1866 βρίσκεται με υποτροφία της βασίλισσας Όλγας στη Ρώμη και σπουδάζει στη Γαλλική Ακαδημία. Ακολούθησε μια τριετία στον Άγιο Λουκά υπό την επίβλεψη του Φίλιπο Νιακαρίνι και για τρία ακόμη χρόνια εργάστηκε στο μουσείο του Πρίγκιπα Τορλόνια.

Το 1873 επέστρεψε στην Ελλάδα και άνοιξε δικό του εργαστήριο γλυπτικής στην οδό Φιλελλήνων. Το εργαστήριο του είχε ανάγλυφο αέτωμα αρχαϊκής παραστάσεως και γύψινους προτομές θεών και ηρώων δημιουργώντας την αίσθηση ότι ήταν «εργαστήριο γλύπτου αρχαίου ΄Ελληνα».

Στις 7 Απριλίου 1875 στήθηκε στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου ο ανδριάντας του Κοραή. Ο Βρούτος μετέφερε σε μάρμαρο το σχέδιο του ανδριάντα του Κοραή που είχε φιλοτεχνήσει ο δάσκαλός του, ο Ιωάννης Κόσσος.

Τοποθεσία: Προπύλαια Πανεπιστημίου, Αδαμάντιος Κοραής

Ωστόσο, ένα από τα πρώτα έργα του ήταν το Πνεύμα του Κοπέρνικου το οποίο θεωρήθηκε τολμηρό και επαναστατικό. Εντούτοις, δέχτηκε σφοδρή κριτική από τους καλλιτεχνικούς κύκλους και ο ίδιος κλονίστηκε και αποκήρυξε το έργο του.

Ενώ ο συγγραφέας, Γρηγόρης Ξενόπουλος σχολιάζοντας το έργο του Βρούτου έγραψε στην Εστία «Βρήκα στο έργο αυτό κάτι ανώτερο της συστηματικής τεχνικής αυστηρότητας στη σύλληψη και στην εκτέλεση του. Η ψυχή του νεαρού καλλιτέχνη ήταν αποτυπωμένη – άπειρος ακόμη – αλλά ιδιοφυής, τολμηρά έτοιμος να αποτάξει προς άγνωστα ύψη…».

Έτσι, μετά την αρνητική κριτική στράφηκε προς τον κλασικισμό, και λειτούργησε ως καθρέπτης της λαϊκής βούλησης. Επίσης, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι είχε πολλές παραγγελίες. Στο Πρώτο Νεκροταφείο υπάρχουν πολλά έργα του. Το σημαντικότερο από αυτά είναι του Παπαδάκη. (Σύμφωνα με τα κείμενα που έχω διαβάσει για τον Βρούτο υπήρχε και ένα μνημείο της οικογένειας Ράλλη που δεν υπάρχει σήμερα.)

Τμήμα 5/764 Προτομή του γλύπτη και δασκάλου του Ιωάννη Κόσσου
(1822-1875)

Το γλυπτό του Κόσσου αποπνέει μια ανθρώπινη διάσταση σε αντίθεση με τις υψηλές στήλες και τα ανέκφραστα πρόσωπα των άλλων προτομών στο Πρώτο Νεκροταφείο.

Τμήμα 1/430 Α Οικογενειακός Τάφος

του Παντολέωντα Γ. Ζυγομαλά

Τμήμα 1/142 Οικογενειακός

τάφος του Π. Ν. Βάθη 1878

Τμήμα 4/ 354 Ερίκω Τράϊμπερ, Τμήμα 4/ 568
Γερμανός και Φιλέλληνας Ιωάννης Μ. Μπαγκάς

Τμήμα 4/351 Ευάγγελος Σανόπουλος

Τμήμα 1/100 Οικογενειακός τάφος Α.Φ. Παπαδάκη,

Ευεργέτη του Εθνικού Πανεπιστημιακού

Το 1880 στήθηκε το μνημείο του επιστήμονα Παπαδάκη στο Πρώτο Νεκροταφείο και δόθηκε η αφορμή να διατυπωθεί ξανά η άποψη των Ελλήνων κλασικιστών, ότι οι γλύπτες δεν είναι υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν την σύγχρονη ευρωπαϊκή τάση που εμπνέεται από την καθημερινότητα και ότι η γλυπτική στην Ελλάδα, και ειδικά στην Αττική όπου το παρελθόν είναι έντονα παρόν και η ιδανική έμπνευση για τον καλλιτέχνη είναι η Ακρόπολη.

Περαιτέρω, οι κλασικιστές αντιδρούσαν για τις θεματικές επιλογές των καλλιτεχνών που ξεπερνούσαν τα θέματα του κλασικισμού. Ισχυρίζονταν ότι η εξέλιξη και η προώθηση της νεοελληνικής τέχνης «…προϋποθέτει έμπνευση από τα γεγονότα της εθνικής ημών ιστορίας που αφηγείται υψηλάς ιστορίας και αντηχεί θούρια μαχών ή στεναγμούς δούλων».

Σήμερα δεν μπορούμε να φανταστούμε αυτού του τύπου περιορισμούς στην έκφραση των καλλιτεχνών. Γεγονός όμως είναι ότι όποιος πρωτοτυπούσε και ξέφευγε από τον κλασικισμό βρισκόταν ‘εμπορικά’ στο περιθώριο. Έπρεπε να αντέξει όπως ο Δημήτρης Φιλιππότης και βεβαίως ακόμα περισσότερο ο Γιώργος Βιτσάρης.

Από την άλλη αξίζει να σημειωθεί ότι όταν αποφάσιζαν να φιλοτεχνήσουν ένα σημαντικό έργο δανείζονταν από τα αριστουργήματα της αρχαίας Ελλάδας. Κοιτάξτε το εξέχων και ιστορικό μνημείο του Λίνκολν στο Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής το οποίο στήθηκε το 1922. Έχει τον 16ο Πρόεδρο της Αμερικής, τον Αβραάμ Λίνκολν, μέσα σε έναν Ελληνικό Δωρικό ναό...

Ο Βρούτος διορίστηκε το 1883 καθηγητής πλαστικής στη Σχολή Καλών Τεχνών, ως διάδοχος του γλύπτη Λεωνίδα Δρόση την οποία διατήρησε μέχρι το θάνατό του. Και το 1888 ανακηρύχτηκε μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Παρισιού.

Παράλληλα, υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος.

Τμήμα 4/206 Αφεντούλη Πάντου 1882

Τμήμα 4/574 Οικογένεια Ρώμα 1897-1898

Ακολούθησε το έργο με τίτλο Το Δωδεκάθεο που αγοράστηκε από τον Διευθυντή του Καλλιτεχνικού μουσείου της Βοστώνης μαζί με δύο έργα του, τον Πάρη και τον Αχιλλέα. Μάλιστα το 1886 ο Ιωάννης Δαμβέργης θα συγγράψει κείμενο με τίτλο: 'Το άσυλον των Θεών΄ στο οποίο περιγράφει τις εντυπώσεις του.