ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ

1803 - 1867

Τμήμα 1/269

Ο Δημήτρης Καλλέργης αγωνίστηκε κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης  και μετά έλαμψε στον Ελληνικό στρατό. Συμμετείχε σε όλα τα σύνθετα και δύσκολα συμβάντα μεταξύ του 1821-1865. Ωστόσο  τον θυμούνται για την εξέγερση  εναντίον του Βασιλιά Όθωνα το 1843 με σκοπό την παραχώρηση συντάγματος. 

Ο Καλλέργης με στολή

Η ζωή του

Ο Καλλέργης γεννήθηκε στην Κρήτη και ήταν γόνος ιστορικής κρητικής οικογένειας του Μυλοποτάμου οι ρίζες της οποίας εντοπίζονταν από την βυζαντινή περίοδο και η οποία διατήρησε την επιρροή της και επί βενετοκρατίας. Σε μικρή ηλικία στάλθηκε στη Ρωσία κοντά στον υπουργό εξωτερικών του τσάρου, Κάρλ Νέσελροντ (ο οποίος λέγεται ότι ήταν θείος του) και φίλος του Ιωάννη Καποδίστρια.

Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του μετέβη στη Βιέννη με σκοπό να σπουδάσει ιατρική αλλά προκειμένου να συμμετάσχει στην Ελληνική Επανάσταση εγκατέλειψε τις σπουδές του. ΄Ετσι, αποβιβάστηκε στην Ύδρα προσκομίζοντας πολεμοφόδια αξίας εκατό χιλιάδων ρουβλίων!

Ο Καλλέργης συμμετείχε σε  πολλές εκστρατείες. Στις 30/1/1827  έλαβε μέρος στη νικηφόρα μάχη της Καστέλλας  όπου είχε σημαντική συμβολή. Υπερασπίστηκε σθεναρά τη θέση των Τριών Πύργων, την οποία κατέλαβαν εν τέλει οι Οθωμανοί, έχοντας όμως υποστεί αρκετές απώλειες. Κατά την καταστροφική για τα ελληνικά στρατεύματα Μάχη του Ανάλατου, στην οποία συμμετείχαν οι ήρωες Μακρυγιάννης, Τζαβέλλας και Καραϊσκάκης, πιάστηκε αιχμάλωτος. 

Τότε, ο Ρίτσαρντ Τσώρτς και ο Λόρδος Κόχραν προσπάθησαν να λύσουν την πολιορκία της Ακρόπολης, από τους Οθωμανούς. Όμως, δεν τα κατάφεραν - με σημαντικές απώλειες για τους Έλληνες.  Έπιασαν τον Καλλέργη και όταν ο Οθωμανός Ρεσίντ Μεχμέτ Πασά αντιλήφθηκε ότι είχε φυλακίσει τέτοιο 'θησαυρό' ζήτησε να ακρωτηριάστεί  το αυτί του και να σταλεί στον Τσώρτς ζητώντας λύτρα για να ελευθερωθεί. Τελικά απελευθερώθηκε αφού η οικογένειά του πλήρωσε το ποσόν των 70,000 γρόσια (περίπου 5,000 δολάρια).

Λίγο πριν από το 1830 παντρεύτηκε τη Σοφία Ρέντη, κόρη του πλούσιου κτηματία και ξακουστή καλλονή. 

Σοφία

Η Σοφία ήταν η ωραία Ελένη του 19^ου αιώνα. Το 1826 ξέσπασε ένας τοπικός πόλεμος για χάρη της. Λέγεται ότι ήταν αρραβωνιασμένη με τον Κορίνθιο Ιωάννη Νοταρά – το αρχοντόπουλο –  αλλά την ήθελε και ο εξάδελφός του ο Παναγιωτάκης. Έτσι ξέσπασε  εμφύλια διαμάχη στην Κορινθία για το χέρι της Σοφίας Ρέντη. Αποτέλεσμα της αναταραχής αυτής ήταν η ολοκληρωτική καταστροφή του χωριού Σοφικού το Μάιο του 1826. Υπολογίζεται ότι χάθηκαν περίπου 2,000 άντρες. Λέγεται ότι ο Κολοκοτρώνης είπε ότι ‘ο κόσμος καίγεται  και το … κτενίζεται’. 

Ο Ιωάννης Νοτάρας σκοτώθηκε κατά την καταστροφική για τις επαναστατικές δυνάμεις μάχη του Ανάλατου την 24η Απριλίου του 1827. Στην ίδια διαμάχη που ο Καλλέργης πιάστηκε αιχμάλωτος. 

Ο Δημήτρης Καλλέργης έκτισε ένα εντυπωσιακό σπίτι στο Αργος.  

1828- 1843

Ο Δ. Καλλέργης υποστήριξε τον Καποδίστρια. Μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη τάχθηκε στο πλευρό του αδελφού, του Αυγουστίνου Καποδίστρια και συμμετείχε ενεργά στις εμφύλιες συγκρούσεις της εποχής. Ακολούθησε στρατιωτική καριέρα ως αξιωματικός του τακτικού στρατού ενώ αναμείχτηκε ενεργά και στις πολιτικές ζυμώσεις της περιόδου πρώτα ως οπαδός του ρωσικου κόμματος και έπειτα του γαλλικού. Μάλιστα, λόγω της υποστήριξης του στο ρωσικό κόμμα φυλακίστηκε  για ένα μικρό διάστημα κάτι που δεν ήταν ασυνήθιστο με τους Βαυαρούς.

3 Σεπτεμβρίου 1843: Η αντιπαράθεση με τον Βασιλιά

 Ο πίνακας με τον ιππέα, Δημήτρη Καλλέργη και τους διαδηλωτές

Το 1843,  όντας τότε συνταγματάρχης του ιππικού, μυήθηκε στη συνωμοσία εναντίον του βασιλιά ΄Οθωνα με σκοπό την παραχώρηση συντάγματος. Μαζί του ήταν ο Ανδρέας Μεταξάς, ο πρεσβευτής της Ρωσίας, ο Κατακάζης  και ο Μακρυγιάννης.

Το βράδυ της 2 Σεπτεμβρίου ξεσήκωσε τη φρουρά της Αθήνας, τέθηκε επικεφαλής της και αφού έγινε απόλυτος κύριος της πρωτεύουσας απελευθερώνοντας τους κρατούμενους των φυλακών του Μεντρεσέ, και οδηγήθηκαν στα Ανάκτορα. (1)

Εκεί ανάγκασε τον Όθωνα υπό την απειλή ακόμη πιο δραστικών μέτρων να προχωρήσει στην παραχώρηση συντάγματος, βάζοντας  κατ΄ αυτόν τον τρόπο τέλος στο πολίτευμα της απόλυτης μοναρχίας. Ορίστηκε Πρωθυπουργός ο Ανδρέας Μεταξάς και ο ΄Οθωνας υποσχέθηκε Σύνταγμα και ο χώρος έξω από το Παλάτι ονομάστηκε Πλατεία Συντάγματος.

Συμμετοχή του το 1844                  

Ο Καλλέργης τότε ήταν 39 χρονών και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής. Ορίστηκε στρατιωτικός διοικητής της Αθήνας και  έπειτα συμμετείχε ως πληρεξούσιος των Κρητών στηνΕθνοσυνέλευση του 1843.

Ο Καλλέργης έζησε ακόμα 24 χρόνια. Πολλά εκ των οποίων ως Πρέσβης στην Αγγλία και στη Γαλλία. Το 1854  κατά την περίοδο του Κριμαϊκού Πολέμου χρημάτισε υπουργός Εξωτερικών αλλά και Στρατιωτικών στην επιβαλλόμενη από τους Αγγλογάλλους κυβέρνηση Μαυροκορδάτου.(2)

Ο ρόλος του ήταν σαν του Νικόλαου Πλαστήρα του 20 αιώνα υπό την έννοια  και οι δύο συμμετείχαν σε τόσα σημαντικά γεγονότα.

Μια παρατήρηση: Το 1843 ήταν η πρώτη φορά που μια στρατιωτική εξέγερση  άλλαξε τη μοίρα της χώρας αλλά δεν θα ήταν η τελευταία…

Βασίλισσα Αμαλία και Καλλέργης;

Υπήρχαν φήμες ότι μεταξύ του Καλλέργη και της Βασίλισσας Αμαλίας δημιουργήθηκε μια ερωτική σχέση.  

Αλίκη Βουγιουκλάκη και Δημήτρης Παπαμιχαήλ στο σήριαλ της ΕΡΤ με τίτλο Βασίλισσα Αμαλία

Το ότι δεν τεκνοποίησε η Βασίλισσα Αμαλία μπορεί να είχε αντίκτυπο στη θητεία του Οθωνα ως Βασιλιάς της Ελλάδας.  Κάποιοι είπαν ότι ό ΄Οθωνας έχει κάποιο πρόβλημα άλλοι υποψιάστηκαν ότι ο  Καλλέργης είχε κερδίσει την καρδιά της. Μετά τον θάνατό της η νεκροψία έδειξε ότι πέθανε παρθένα. (3) 

Το σπίτι του Καλλέργη

Μετά το θάνατό του Δημήτρη Καλλέργη η Σοφία επέστρεψε στο ΄Αργος και έζησε στην έπαυλή τους.  Πέθανε το 1893  ενενήντα χρονών.  Όσο ζούσε το σπίτι τους ήταν  ορόσημο και πηγή περηφάνιας. Το 1957 έγινε το Αρχαιολογικό Μουσείο του Άργους. (4) 

Ο Χάρτης

Υποσημειώσεις

(1)   Στις διαβόητες φυλακές που βρίσκονται στην πλάκα. Το πιθανότερο ήταν ότι οι φυλακισμένοι ήταν αντιβασιλικοί.  

(2)   Το Μουσείο Μπενάκη έχει το προσωπικό αρχείο του Δημήτρη Καλλέργη. 

(3)    Έχει γραφτεί ότι η Βασίλισσα Αμαλία έπασχε από το σύνδρομο Mayer-Rokitansky-Kuster-Hauser και για το λόγο αυτό δεν τεκνοποίησε.

(4)   Βλέπε http://www.dimokratianews.gr/content/44056/agnosto-drama-tis-vasilissas-amaliasAmalia

Βλέπε για το σπίτι του Καλλέργη βλέπε: https://argolikivivliothiki.gr/