 |
Ο Αδαμάντιος Κοραής ήταν ο Πατριάρχης της Ελληνικής φιλολογίας. Υποστήριξε την αναγέννηση του κλασικισμού θέτοντας το πνευματικό υπόβαθρο για τον Ελληνικό αγώνα και την ανεξαρτησία. Οι θέσεις του επηρεάστηκαν από τον διαφωτισμό, την παιδεία και χωρίς αμφιβολία, από την εμπειρία του ως μεταφραστής. Πίστευε ότι η ομιλούμενη γλώσσα των Ελλήνων το 18ο και αρχές του 19ου αιώνα δεν ήταν κατάλληλη για να διαμορφώσει τη συνείδηση της νέας ανεξάρτητης Ελλάδας.
Έτσι, διαμόρφωσε ένα γλωσσικό όργανο κατάλληλο για την πνευματική ανάπτυξη των Ελλήνων: την καθαρεύουσα - τον καθαρισμό από ξένες και ιδιωματικές λέξεις και την γενικότερη «διόρθωση». Ήταν συνεπής με την γραμματική και την διαίσθηση της ομιλούμενης γλώσσας αλλά συνδύασε τα καλύτερα στοιχεία από τα αρχαία Ελληνικά που ήταν εξάλλου και η φυσική κληρονομία των Ελλήνων. Η παιδεία και η καθαρεύουσα ήταν τα κλειδιά. (1) Για τον Κοραή η καθαρεύουσα ήταν προϋπόθεση για τον αυτοπροσδιορισμό των Ελλήνων.
Ο Κοραής ήταν γιός εμπόρου υφασμάτων. Πήγε στο εξαιρετικό σχολείο στη Σμύρνη− το Ελληνικό Φροντιστήριο που δίδασκε ο Ιερόθεος Δενδρινός και στηριζόταν με ιδιωτικά κεφάλαια. Την εποχή που σπούδαζε ήταν υπό την προστασία της Αγγλικής κυβέρνησης. Τότε ξεκίνησε η αγάπη του για τη λογοτεχνία και τους αρχαίους κλασσικούς. Το 1771 ο πατέρας του Αδαμάντιου έστειλε το γιο του στο Άμστερνταμ για να ασχοληθεί με το εμπόριο υφασμάτων. Εκείνο που χαρακτηρίζει την παραμονή του εκεί είναι το πολύπλευρο των δραστηριοτήτων του, Μεταξύ άλλων μαθαίνει Ολλανδικά, Εβραϊκά και Ισπανικά, διευρύνει την αρχαιομάθειά του και μαθαίνει να παίζει κιθάρα. Στη βιογραφία του αναφέρει ότι ερωτεύτηκε και δρομολόγησε γάμο όμως ο θάνατός της μετά από σύντομη ασθένεια ανατρέπει την προοπτική του γάμου.
Προσπάθησε να ασκήσει νέους όρους στις επιχειρήσεις αλλά απέτυχε. Το 1774 ενημερώνεται ο πατέρας του Αδαμάντιου ότι δεν κάνει για το εμπόριο. Λίγα χρόνια αργότερα γυρίζει στη Σμύρνη− κάτι που δεν θέλει καθόλου. Στην επιστροφή του θα περάσει από τη Λειψία, Βιέννη και Βενετία. Στη Βενετία όμως μένει σχεδόν δυο χρόνια διαβάζοντας σε δημόσιες βιβλιοθήκες.
Όταν τελικά επιστρέφει στη Σμύρνη μαθαίνει ότι η πατρική του οικία είχε καεί, μια πυρκαγιά που έκαψε μεγάλο μέρος της πόλης. Έτσι, σχεδόν χρεοκοπημένοι η οικογένεια Κοραή θα αναγκαστεί να μετοικήσουν σε άλλη, φτωχότερη συνοικία. Εργάστηκε για ένα διάστημα στη Σμύρνη αλλά η έλλειψη ελευθερίας, η χαμηλή μόρφωση κι η οπισθοδρόμηση που επέβαλαν οι Τούρκοι του προκαλούσε αποστροφή κι έψαχνε ευκαιρία για να ξαναφύγει στην πολιτισμένη Δύση. Οι γονείς του σχεδίαζαν να τον παντρέψουν αλλά εκείνος το αποφεύγει και θέλει να σπουδάσει ιατρική. Λόγω της επιδεινούμενης υγείας του, οι γονείς του υποχωρούν και φεύγει το 1782. Οι γονείς του πεθαίνουν το 1783 και 1784 και τον αναλαμβάνει ο Μητροπολίτης και συγγραφέας, Μακάριος Νοταράς και ολοκληρώνει τις σπουδές του. Ο Κοραής τελείωσε την ιατρική στο Πανεπιστήμιο Μονπελιέ της Γαλλίας αλλά ποτέ δεν άσκησε το επάγγελμα. Ούτε επέστρεψε ποτέ στην πατρίδα του μετά από το 1788.
Για βιοποριστικούς λόγους επιδόθηκε σε μεταφράσεις ιατρικών έργων εκλαϊκευμένου χαρακτήρα καθώς και αντιγραφές κειμένων από παρισινούς κώδικες, κατά παραγγελία τρίτων. Διέμενε αρχικά στην οικία του ευκατάστατου φίλου του και μαθητή ελληνικών Ετιέν Κλαβιέρ, ενώ αργότερα, στα 1793 και 1795 στην εξοχική έπαυλη του φίλου του στην κωμόπολη Nozay Το 1804/1805 του παρουσιάστηκε η ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά το Ναπολέοντα, όταν του ζητήθηκε από παλιό του καθηγητή στο Μονπελιέ που ήταν στο επιτελείο του Αυτοκράτορα να μεταφράσει τα Γεωγραφικά του Στράβωνα στα γαλλικά προς τρεις χιλιάδες φράγκα για χρήση σε επικείμενη εκστρατεία. Αργότερα επέκρινε αυστηρά τον Ναπολέοντα αποφεύγοντας να του παράσχει υπηρεσίες λογοκριτή βιβλίων με υψηλή αμοιβή, επειδή ερχόταν σε αντίθεση με τις πεποιθήσεις του. Ο Αδαμάντιος Κοραής επηρεάστηκε βαθύτατα από την Γαλλική Επανάσταση που πρέσβευε τα ιδεώδη του Διαφωτισμού. Πείστηκε για τη δύναμη της παιδείας για το «φωτισμό του Γένους».
 |
| Άγαλμα του Thomas Jefferson στο Παρίσι |
Ο
Αδαμάντιος Κοραής γνωρίζει τον Thomas
Jefferson
ο οποίος βρισκόταν στο Παρίσι ως Πρέσβης
της Αμερικής από το 1785 έως το 1789. Ο Thomas Jefferson ήταν
ο συντάκτης της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας η οποία είχε συνταχθεί το 1776. Ο Κοραής εντυπωσιάστηκε από το κείμενο καθώς και τον προβλημάτισε. «We hold
these truths to be self-evident, that all men are created equal, that they are
endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are
Life, Liberty and the pursuit of Happiness». Αναζήτησε
από τα αρχαία κείμενα την πηγή του Pursuit of Happiness.
Αρκετά χρόνια αργότερα μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης, την περίοδο 1823-1825, αντάλλαξαν κάποιες επιστολές. Ο Κοραής ζητούσε από τον Jefferson να μεσολαβήσει για την ενίσχυση του Ελληνικού αγώνα και να στείλει με την μορφή ανοιχτής επιστολής στον Αμερικανικό τύπο τη συμβολή τους στους Έλληνες. Όμως ο Jefferson στην απάντησή του απέφυγε να τοποθετηθεί δημόσια για λόγους που σχετιζόταν με την επίσημη διπλωματική πολιτική της νεοσύστατης χώρας του. Ο θαυμασμός του Κοραή για το Αμερικανικό πολίτευμα εκδηλώνεται σε πολλά του κείμενα.
Φιλική Εταιρεία
Όπως ο Καποδίστριας έτσι και ο Κοραής διαφώνησε χρονικά και παρέμεινε απόμακρος και σκεπτικός απέναντι στην ανατρεπτική πρωτοβουλία της Φιλικής Εταιρείας. Πίστευε ότι οι Έλληνες θα ήταν έτοιμοι στα μέσα του αιώνα, όταν και θα είχαν γίνει μύστες της παιδείας και θα ήταν έτοιμοι πνευματικά να συστήσουν ένα ευνομούμενο κράτος».
Εντούτοις, ο Κοραής είχε θέσει στους Ευρωπαίους τη δεινή κατάσταση που βρισκόταν η Ελλάδα υπό των Οθωμανών και υπενθύμιζε το χρέος που έχουν οι Ευρωπαίοι για τα ιδανικά των αρχαίων. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης έγραψε κείμενα και φυλλάδια, συγκέντρωσε κεφάλαια και ήταν ένας από τους ιδρυτές της Φιλελληνικής Εταιρίας του Παρισιού.
 |
Άγαλμα του
Αδαμαντίου Κοραή, έργο των
Ιωάννη Κόσσου και Γ. Βρούτου. |
Η εκδοτική του δραστηριότητα ξεκίνησε το 1799 και είναι ιδιαίτερα πλούσιο. Η πρώτη έκδοσή του «Χαρακτήρες του Θεοφράστου» εκδίδονται με δαπάνες του Θωμά Σπανιολάκη- στα γαλλικά κι ελληνικά, που αφιερώνει στους ελεύθερους Έλληνες του Ιονίου. Συνολικά εξέδωσε 66 τόμους βιβλίων!
Το Άτακτα του Κοραή είναι το πρώτο ερμηνευτικό και ετυμολογικό λεξικό της Ελληνικής με αφετηρία τη Νέο Ελληνική και αναφορές σε ολόκληρη την ελληνική γλώσσα.
Ελληνική Επανάσταση
Με τα υπομνήματά του επεσήμανε στους αγωνιστές τον κίνδυνο εξαιτίας των διχονοιών που τους διέκριναν να μην εκμεταλλευτούν σωστά τις στρατιωτικές επιτυχίες του Αγώνα και να αναγκαστούν να καταφύγουν στην προστασία και εξάρτηση των Μεγάλων Δυνάμεων.
Ιωάννης Καποδίστριας και Αδαμάντιος Κοραής
Αντιμετώπισε αρχικά με δυσπιστία τον Καποδίστρια, κυρίως λόγω της αριστοκρατικής καταγωγής του, δέχθηκε όμως να τον βοηθήσει έπειτα από την προσωπική τους γνωριμία. Όταν πληροφορήθηκε το αυταρχικό καθεστώς του Κυβερνήτη αντέδρασε παρασυρόμενος από τις αντιδράσεις − χωρίς όμως να γνωρίζει τις δυσκολίες διακυβέρνησης του Καποδίστρια.
Εξέδωσε δύο φυλλάδια «Τι συμφέρει εις την ελευθερωμένην από Τούρκους Ελλάδα να πράξη, διά να μη δουλωθή εις Χριστιανούς τουρκίζοντας» (1830 – 1831). Όταν οι φόβοι του επιβεβαιώθηκαν, δημοσίευσε του δύο διαλόγους «Περί των Ελληνικών Συμφερόντων» (1825 και 1827) με τους οποίους προέτρεπε τους Έλληνες να δεσμεύσουν τον επικείμενο Βασιλιά με ένα φιλελεύθερο Σύνταγμα.
Ο Κοραής πέθανε το 1833. Έζησε την απελευθέρωση της Ελλάδας αλλά πέθανε πριν δει την Αθήνα πρωτεύουσα. Θάφτηκε στο Μονπαρνές. Η επιτύμβιος πλάκα γράφει: «Αδαμάντιος Κοραής ‘Υπό ξένην μεν ίσα δε τη Ελλάδι περιλημένην γήν των Παρισίων κείμαι.» ( 2)
 |
| Η προτομή του στο Μοντπαρνές σήμερα |
 |
| Λεπτομέρειες του μνημείου |
Τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Αθήνα στις 4 Απριλίου 1877. Το επιβλητικό μνημείο χρηματοδοτήθηκε από Επιτροπή της Διασποράς που αποτελείτο από τους κ.κ. Στέφανος Ζαφειρόπουλος, Αμβρόσιος Ράλλης, Λεωνίδας Αργέντης και Μ. Μελάς που πίστεψαν ότι ο Κοραής έπρεπε να είναι στην Αθήνα μαζί με τους υπόλοιπους ήρωες του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους. (3)
Ο Χάρτης
 |
| Το μνημείο βρίσκεται 2, #110 δυτικά της εκκλησίας του Αγίου Λαζάρου |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου